Advies 2021/04
Advies nr. 2021/04 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over de communicatie van DG Personen met een handicap (DG HAN) over de hervormingen die van invloed zijn op de huidige en potentiële uitkeringsgerechtigden, uitgebracht tijdens de plenaire vergadering van 18/01/2021.
Advies op initiatief van de NHRPH.
1. ONDERWERP
In de laatste weken van 2020 werd een groot aantal hervormingen van de regelgeving doorgevoerd die gevolgen hebben voor (potentiële) begunstigden van tegemoetkomingen. Deze hervormingen worden begin dit jaar 2021 van kracht.
2. ANALYSE
Er zijn verschillende hervormingen doorgevoerd die in voege treden op 1 januari 2021:
- Verlaging van het leeftijdscriterium voor de toekenning van de inkomensvervangende tegemoetkoming en de integratietegemoetkoming (advies 2020-18 en advies 2020-27)
- Verhoging van de inkomensvervangende tegemoetkoming (advies 2020-22)
- Verhoging van de vrijstellingen in het kader van de “prijs van de liefde” (advies 2020-23)
- Verlenging van de COVID-premie (advies 2020-24)
3. ADVIES
De doelgroep van deze hervormingen, de huidige ontvangers en potentiële rechthebbbenden, is doorgaans niet op de hoogte van deze hervormingen. Terwijl sommige hervormingen automatisch van toepassing zijn, vereisen andere effectieve actie van de potentiële rechthebbenden. In veel gevallen zal een uitdrukkelijke aanvraag noodzakelijk zijn. Hoe eerder dit gebeurt, hoe beter, aangezien de effecten van een verzoek met terugwerkende kracht kunnen optreden:
- Personen die momenteel geen recht hebben op verhoogde kinderbijslag hebben vanaf de publicatie van de wet tot wijziging van de wet van 27 februari 1987 betreffende de tegemoetkomingen voor personen met een handicap, waarbij het leeftijdscriterium wordt aangepast van 21 naar 18 jaar, drie maanden de tijd om een aanvraag in te dienen. In dit geval kan de beslissing die op hen betrekking heeft, terugwerkende kracht hebben: die wordt van kracht vanaf het moment dat zij 18 jaar worden en op zijn vroegst vanaf 1 augustus 2020. Voor deze laatste hervorming is een aantal vragen nog niet beantwoord (zie de vragen van de NHRPH in de adviezen 2020-18 en 2020-27). Bovendien kunnen de antwoorden op die vragen mogelijk leiden tot situaties van onverschuldigde bedragen voor jongvolwassenen met een handicap en hun ouders.
- Met betrekking tot de "prijs van de liefde" en de "prijs van de arbeid" bepaalt het aan de NHRPH voorgelegde ontwerp van koninklijk besluit dat voor nieuwe aanvragen die binnen 3 maanden na de datum van inwerkingtreding van dit besluit worden ingediend, het recht met terugwerkende kracht tot 1 januari 2021 kan worden toegekend.
De mensen uit de sector die de personen meestal begeleiden bij de opvolging van hun dossier, wachten op informatie en opheldering.
De NHRPH heeft DG HAN herhaaldelijk gevraagd om ten minste op haar website duidelijk en correct te communiceren over dit onderwerp. De NHRPH heeft ook gevraagd om andere communicatiekanalen te gebruiken omdat slechts een klein percentage van de ontvangers of potentiële rechthebbenden de website van DG HAN raadpleegt. (Ter herinnering: de Koning Boudewijnstichting heeft er onlangs op gewezen dat 40% van de Belgische bevolking over weinig digitale vaardigheden beschikt. Dit cijfer stijgt tot 75% onder mensen met een laag inkomen en een laag opleidingsniveau. Respectievelijk 55% en 67% van deze mensen voert nooit administratieve procedures online uit.)
De NHRPH dringt ook aan op een volledige informatieverstrekking aan de sociale actoren (OCMW's, gemeenten, ziekenfondsen, instellingen, verenigingen enz.) omdat de hervormingen vereisen dat de documenten binnen een bepaalde termijn correct worden ingevuld, op straffe van verlies van bepaalde rechten. Tot slot wil de NHRPH graag weten in hoeverre bepaalde ontvangers of potentiële rechthebbenden rechtstreeks via persoonlijke post worden gecontacteerd.
De NHRPH herinnert eraan dat de wet van 27 februari 1987 complex is; de bepalingen worden niet automatisch toegepast. In 2016 heeft het Observatorium voor gezondheid gewezen op de tegenstelling tussen het theoretisch in aanmerking komen voor rechten en de omslachtige procedures die de toegang tot rechten belemmeren (zie advies 2018-09). De NHRPH is van mening dat tijdige, passende en adequate communicatie een essentiële eerste hefboom is om rechten te activeren.
4. ADVIES BESTEMD
- Voor opvolging aan mevrouw Karine Lalieux, Minister belast met Personen met een handicap
- Voor opvolging aan heer André Gubbels, Directeur-generaal van DG HAN
- Ter informatie aan de heer Alexander De Croo, Eerste Minister
- Ter informatie aan Unia
- Ter informatie aan het UNCRPD-coördinatiemechanisme
- Ter informatie aan de federale Ombudsman