Advies 2021/32
Advies nr. 2021/32 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over de scancars en het gebruik van de parkeerkaart voor personen met een handicap, wegens hoogdringendheid uitgebracht na raadpleging van de leden per e-mail van 28/10/2021.
Advies op initiatief van de NHRPH.
1. ONDERWERP
De NHRPH ontvangt steeds vaker klachten van personen met een handicap die beboet worden voor het parkeren met een parkeerkaart voor personen met een handicap na parkeercontrole door een zogenaamde scancar.
2. ANALYSE
De NHRPH heeft de kwestie van de scancars, de lage-emissiezones (LEZ) en de impact ervan op de personen met een handicap (PMH) al uitgebreid besproken in zijn advies 2020-04. De NHRPH herhaalde zijn standpunt in zijn advies 2021-25 over het Federaal Actieplan Handicap van Minister Lalieux.
Jammer genoeg stelt de NHRPH vast dat de problemen voor PMH alleen maar zijn toegenomen.
Over het parkeerbeleid voor PMH bracht de NHRPH al in 2015 het advies 2015-20 uit. De toepassing van het parkeerbeleid is de bevoegdheid van de steden en gemeenten. Dat brengt met zich mee dat de parkeerregels van gemeente tot gemeente zwaar kunnen verschillen en dat de PMH nooit zeker is van de geldende regels over de gewone parkeerplaatsen, voorbehouden plaatsen voor PMH, het prijskaartje (gratis of niet?), de duur (beperkt in tijd of niet?), de bewonerskaart enz. De rechtsonzekerheid is dus aanzienlijk.
Zo zijn er zogenaamde ‘rode zones’ waar je voor een zeer beperkte tijd tegen betaling mag parkeren, bijvoorbeeld 2 uur, zoals in Koksijde. Voor PMH en personen met een beperkte mobiliteit in het algemeen is dat simpelweg te weinig tijd, bijvoorbeeld voor boodschappen. Ook in andere steden verschijnen rode zones.
In zones waar de bewonerskaart van kracht is kunnen PMH zonder bewonerskaart helemaal geen gebruik maken van hun parkeerkaart voor PMH. Overtredingen leiden daarbij tot boetes.
De verschillende beleidskeuzes van gemeentes maken correct parkeren al jaren erg moeilijk, want de gemeente- en stadsgrenzen zijn meestal niet goed aangeduid. Denk maar aan de verschillende gemeentes van Brussel.
De auto wordt ook steeds meer geweerd uit de centra van gemeenten en steden, bijvoorbeeld in voetgangerszones, waarbij parkeerplaatsen verdwijnen, ook die voor PMH.
Hier komt dus nu nog bij dat gemeentes steeds vaker parkeercontroles uitvoeren via scancars. Scancars scannen niet de Europese parkeerkaart voor PMH, maar de nummerplaat van de wagen. Op die manier gaat men na of de auto met die geregistreerde nummerplaat ergens al dan niet mag parkeren en onder welke voorwaarden. Mensen moeten hun nummerplaat dus ook vooraf registreren bij de gemeente.
De Europese parkeerkaart voor personen met een handicap is echter niet gelinkt aan een nummerplaat, maar aan de persoon. PMH hebben niet altijd een eigen wagen en doen vaak een beroep op vrienden en familie voor hun verplaatsingen. Daarbij mogen zij de kaart gebruiken bij het parkeren. Controle van de kaart is trouwens eenvoudig geworden dankzij een webapplicatie.
Steeds meer steden en gemeenten in het hele land vragen om één of maximaal 2 nummerplaten op te geven om te mogen parkeren als PMH. En dat dus voor elke aparte stad of gemeente! De facto wordt het gebruik van de parkeerkaart zo onderworpen aan bijkomende beperkende voorwaarden: een beperking van het aantal auto’s (en dus van vrienden en familieleden die de PMH mogen vervoeren) voor het persoonlijk vervoer en een verplichte registratie in elke stad en gemeente waar de PMH wil parkeren. Deze gemeentelijke regels hollen het principe van de Europese parkeerkaart voor personen met een handicap uit.
De NHRPH verneemt wel dat PMH die een boete krijgen na een scancarcontrole die boete vaak succesvol kunnen laten kwijtschelden, toch wanneer de andere lokale parkeerbepalingen zijn gerespecteerd. Dat vraagt dan wel het initiatief van de PMH zelf. En wanneer de PMH niet tijdig terug is van zijn uitstap of een andere lokale beperking niet heeft gerespecteerd, dan moet hij de boete alsnog betalen.
Deze situatie is zeer nadelig voor de PMH van België. En voor buitenlandse PMH - bijvoorbeeld op bezoek of op doorreis - wordt correct parkeren al helemaal ondoenbaar. Nochtans is hun Europese parkeerkaart hier ook geldig. De boete aanvechten wordt voor buitenlandse PMH al helemaal moeilijk.
De NHRPH herinnert eraan dat de omgeving het openbaar vervoer nog steeds onvoldoende toegankelijk zijn voor PMH. De parkeerkaart voor PMH is een beperkte compensatie voor deze situatie om verplaatsingen te vergemakkelijken en een inclusief leven mogelijk te maken. Deze compensatie mag niet worden uitgehold.
3. ADVIES
Voor de NHRPH blijft het onaanvaardbaar en zelfs in strijd met de reglementering dat de controle door scancars beperkende voorwaarden verbindt aan het gebruik van de parkeerkaart voor PMH. Het kan niet dat scancarcontroles automatisch een boete genereren zonder zelfs maar de parkeerkaart voor PMH te controleren. Het feit dat de boete vaak wordt kwijtgescholden is positief, maar verandert niets aan de essentie van het probleem, nl. dat PMH hun parkeerkaart niet ten volle kunnen benutten.
De NHRPH is van mening dat PMH met hun geldige parkeerkaart bij voorkeur gratis en onbeperkt mogen parkeren, niet enkel op de parkeerplaatsen voor PMH, maar ook op andere parkeerplaatsen. Zeker nu de toegang tot de centra van steden en gemeenten wordt herbekeken, is dit van essentieel belang. Want de toegang tot de centra - met de administratieve diensten, hospitalen, monumenten, winkels, horeca, sportinfrastructuren, musea, bioscopen en theaters, … - moet gevrijwaard blijven, ook voor PMH. Als steden en gemeenten met hun beleid het gebruik van de Europese parkeerkaart bemoeilijken en beperken, dan komt dat in feite neer op het weren van PMH uit de stad of gemeente!
Overleg tussen het federale niveau, de regio’s en de gemeentes is nodig. Enkel zo kan er een harmonisering van het lokale parkeerbeleid komen. Hierbij moet het recht op bewegen van de PMH centraal staan. De erkenning en het gebruik van de kaart zijn onderworpen aan strikte regels. De technologie moet de toepassing van dit recht ondersteunen, niet tegenwerken of bemoeilijken.
Indien steden en gemeenten ruimte vrijmaken voor zachte mobiliteit (rode zones, voetgangerszones enz.), dan moeten ze PMH ook toelaten om vlakbij commerciële en maatschappelijke activiteitenzones te parkeren.
Verder verwijst de NHRPH naar de aanbevelingen van zijn advies 2020-04.
4. ADVIES BEZORGD
- Voor opvolging aan mevrouw Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een handicap, Armoedebestrijding en Beliris
- Voor opvolging aan de heer Alexander De Croo, Premier
- Voor opvolging aan de Vereniging van Steden en Gemeenten
- Voor opvolging aan de heer Georges Gilkinet, Minister van Mobiliteit
- Ter informatie aan mevrouw Annelies Verlinden, Minister van Binnenlandse Zaken
- Ter informatie aan de gewestelijke adviesraden
- Ter informatie aan de directeur-generaal van de DG Personen met een handicap
- Ter informatie aan Unia
- Ter informatie aan het UNCRPD-coördinatiemechanisme