Advies 2021/19

Advies nr. 2021/19 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over de wijziging van de procedure voor de behandeling van prioritaire aanvragen voor de toekenning van parkeerkaarten voor personen met een handicap, uitgebracht op 22/07/2021 na raadpleging van de leden van de NHRPH per e-mail van 30/06/2021.

Advies uitgebracht op verzoek van de heer André Gubbels, directeur-generaal van de Directie-generaal Personen met een handicap (DG HAN).

1. ONDERWERP

DG HAN acht het noodzakelijk haar procedure voor het verkrijgen van een parkeerkaart te wijzigen voor personen met een handicap (PMH) die zich in de progressieve en terminale fase van hun ziekte bevinden.

2. ANALYSE

Project

Volgens DG HAN moet deze procedurele wijziging op korte termijn worden doorgevoerd: niet alleen moet de kaart nog worden opgenomen in het TRIA-programma, ze moet ook sneller worden uitgereikt aan PMH die de kaart zeer snel en voor een beperkte periode nodig hebben.

Volgens DG HAN bedraagt de huidige gemiddelde termijn voor de afgifte van een parkeerkaart 3 maanden, met inbegrip van de indiening van een volledige aanvraag, de analyse van medische gegevens, het eventuele medische onderzoek, het nemen van een beslissing en de productie en verzending van de kaart.

Voor sommige personen met een handicap die lijden aan een progressieve ziekte met een ongunstige levensprognose op korte termijn, is de uitgiftetermijn van 3 maanden moeilijk te verdedigen. Wegens hun pathologie hebben deze mensen de parkeerkaart op zeer korte termijn nodig, en dit voor een beperkte periode aan het einde van hun leven. Zo zijn in 2020 van de in totaal 69 675 mensen die een parkeerkaart hebben aangevraagd, 4 914 mensen, of 7%, overleden binnen de twaalf maanden na hun aanvraag.

DG HAN stelt een versnelde en prioritaire procedure voor de afgifte van een parkeerkaart voor personen met een handicap met een progressieve pathologie met een ongunstige levensprognose op korte termijn (6 maanden) voor.

De principes van deze aangepaste procedure zijn als volgt:

• Voor mensen met een progressieve ziekte met een levensprognose van 6 maanden
• Indiening van de aanvraag via een onlineformulier (intake)
• Geen voorafgaand medisch onderzoek door een evaluerende arts, maar voorlegging van de nodige medische documenten
• De levertijd wordt teruggebracht tot twee weken
• Geldigheid beperkt tot één jaar
• Controle achteraf

Voor DG HAN gaat het er niet om de parkeerkaart af te leveren op eenvoudig verzoek, maar de afgifte ervan onder bepaalde strikte voorwaarden te vergemakkelijken, door de mededeling van inlichtingen die nodig zijn om deze voorwaarden na te gaan, en een controle achteraf mogelijk te maken.

Volgens DG HAN kan deze versnelde procedure wettelijk worden uitgevoerd op grond van de artikelen 3 en 4 van het ministerieel besluit van 7 mei 1999 betreffende de parkeerkaart voor mensen met een handicap. De documenten die de (ernstige) medische situatie van de betrokkene aantonen, worden namelijk opgenomen in zijn of haar medisch dossier. Hierin bevinden zich de elementen voor de toekenning van de kaart zodat in dat stadium geen medisch onderzoek nodig is.

Opvolging

Tijdens zijn plenaire vergadering van 17 mei 2021 heeft de NHRPH een reeks vragen gesteld aan de vertegenwoordiger van DG HAN. Ook achteraf, via e-mail, werden vragen gesteld.

De volgende vragen werden beantwoord:

• Hoe lang duurt het nu minimaal om een parkeerkaart te krijgen?

  De nationale gemiddelde termijn voor het verkrijgen van een "normale" parkeerkaart (d.w.z. met medisch onderzoek) bedraagt 2,5 maanden voor de maand mei, vanaf de indiening van de aanvraag tot de afgifte ervan.
  De minimumtermijn voor het verkrijgen van een parkeerkaart is niet uniform en varieert volgens verschillende factoren, met als belangrijkste 3: het betrokken regionaal centrum (en de middelen waarover het beschikt), de volledigheid van de ingediende aanvraag en het bepalen van de prioriteiten voor de behandeling van dossiers.

• Zal de verwerkingstijd voor niet-prioritaire parkeerkaartaanvragen door de invoering van deze nieuwe procedure langer worden?

  De geplande invoering van de procedure voor prioritaire aanvragen van parkeerkaarten zal niet leiden tot een algemene vertraging van de reguliere aanvragen, aangezien de voorgestelde procedure alleen een snellere behandeling van sommige gevallen mogelijk maakt en er geen reden is om aan te nemen dat dit tot een toename van het aantal aanvragen zal leiden.

• Hoe wordt het criterium "urgentie" of "verwachting" gedefinieerd? Moet het overlijden binnen een jaar te verwachten zijn? Hoe zit het met mensen die zich nog wel kunnen voortbewegen, maar met zeer slechte (korte) vooruitzichten?

  In de voorbereidende nota werken we met een prognose van overlijden binnen de 6 maanden. Maar er komt ook een breder en complexer kader van evolutieve ziekten, waarvoor wellicht andere oplossingen nodig zijn.

3. ADVIES

De NHRPH kan geen definitief advies uitbrengen over het voorstel tot wijziging van de procedure, omdat verschillende vragen onbeantwoord blijven. De NHRPH heeft zijn twijfels over de huidige voorgestelde richtsnoeren en/of criteria, aangezien ethiek en deontologie hier evenzeer in het geding zijn als het menselijke element.

Welke opleiding krijgen de personen die de verstrekte documenten zullen onderzoeken? Volgens de door DG HAN voorgestelde procedure zal er geen voorafgaand medisch onderzoek door een evaluerende arts plaatsvinden. Betekent dit dat er een controle van de medische documenten zal zijn door een niet-arts? Door een lid van het multidisciplinaire team? Of verder stroomopwaarts, door de administratieve dossierbeheerder, zodra de aanvraag is ontvangen? Er moet voor worden gezorgd dat de persoon die de documenten controleert, ook is opgeleid om de medische gegevens te begrijpen en de reikwijdte ervan te vatten.

De NHRPH herinnert eraan dat medische gegevens gevoelige gegevens zijn die onderworpen zijn aan de regels inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. De NHRPH wenst derhalve te vernemen hoe de toegang tot deze documenten zal worden geregeld.

Zou het, in het licht van het dringende karakter en de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, niet beter zijn te werken met een formulier waarvan het kader duidelijk is omschreven en dat door de arts van de patiënt kan worden ingevuld zonder dat de medische documenten in detail moeten worden geraadpleegd? 

Gezien de delicate situatie moet het document zeker adequaat en tactvol worden geformuleerd. De NHRPH is bezorgd over de formulering van de vragen. Mensen kunnen immers verbaasd of zelfs geschokt zijn dat de geldigheid van de parkeerkaart beperkt is tot één jaar. Het moet zeer duidelijk worden gemaakt dat de duur van de parkeerkaart kan worden verlengd. En als de persoon na een jaar nog in leven is, moet er dan een nieuwe aanvraag worden ingediend? Zo ja, op welke manier?

Bovendien rijst de vraag (en deze is niet nieuw) waarom het ook in normale omstandigheden zo lang duurt om een aanvraag voor een parkeerkaart te verwerken. Het hele parkeerkaartbeleid moet worden herzien. Er dreigt een ongelijke behandeling van de aanvragers.

Voorts blijkt uit de aan de NHRPH ter beschikking gestelde cijfers dat op een totale stock van 13.533 af te handelen aanvragen voor parkeerkaarten per 1 mei 2021, 4.263 aanvragen minder dan een maand geleden waren ingediend, 2.391 minder dan 3 maanden geleden, 242 minder dan 6 maanden geleden, 60 minder dan 12 maanden geleden en zelfs 506 meer dan 12 maanden geleden. De NHRPH vraagt zich af hoe het mogelijk is dat de afhandeling van veel aanvragen meer dan 3 maanden duurt, en dat terwijl veel aanvragen gewoon op stukken en dus zonder oproeping van de persoon worden beoordeeld.

4. ADVIES BESTEMD

• Voor opvolging aan de heer André Gubbels, Directeur-generaal van de Directie-generaal Personen met een handicap
• Ter informatie aan mevrouw Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een Handicap, Armoedebestrijding en Beliris
• Ter informatie aan Unia
• Ter informatie aan het UNCRPD-coördinatiemechanisme
• Ter informatie aan de Federale Ombudsman