Advies 2023/10

Advies nr. 2023/10 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 18 december 2016 tot regeling van de samenstelling, de werking en de zetel van het Nationaal College voor socialeverzekeringsgeneeskunde inzake arbeidsongeschiktheid, uitgebracht tijdens de plenaire vergadering van 17 april 2023.

Advies uitgebracht op verzoek van de heer Frank Vandenbroucke, Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, in zijn brief van 14 maart 2023.

• Voor opvolging aan de heer Frank Vandenbroucke, Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
• Voor opvolging aan het Nationaal College voor socialeverzekeringsgeneeskunde inzake arbeidsongeschiktheid
• Ter informatie aan mevrouw Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een handicap
• Ter informatie aan Unia
• Ter informatie aan het UNCRPD-coördinatiemechanisme
• Ter informatie aan de federale ombudsman

Het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 18 december 2016 tot regeling van de samenstelling, de werking en de zetel van het Nationaal College voor socialeverzekeringsgeneeskunde inzake arbeidsongeschiktheid beoogt de activiteiten van het Nationaal College te verlengen tot 31 december 2025.

A. Inleiding

In december 2016 werd het Nationaal College voor socialeverzekeringsgeneeskunde inzake arbeidsongeschiktheid opgericht op initiatief van mevrouw Maggie De Block, de toenmalige Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid.

Met dit initiatief bevestigde zij haar bereidwilligheid om arbeidsongeschikte personen te ondersteunen. Sinds een paar jaar geven steeds meer als arbeidsongeschikt erkende personen immers aan actief te willen deelnemen aan de samenleving, maar volgens hun mogelijkheden. In dit kader moet iedereen zijn talenten op de arbeidsmarkt kunnen ontplooien. Deze mogelijkheid moet in gelijke mate worden aangeboden aan arbeidsongeschikte personen, omdat zij, ondanks hun beperkingen, nog veel resterende capaciteiten hebben, ook op beroepsvlak.

Wanneer zij niet meer in staat zijn bepaalde activiteiten uit te voeren, zijn nog heel wat andere taken toegankelijk voor hen. Een dergelijke inclusieve arbeidsmarkt is in België helaas nog lang geen realiteit.

B. Opdrachten

In deze context heeft het College onder andere als taak gestandaardiseerde methoden voor de evaluatie van de arbeidsongeschiktheid voor te stellen om de evaluaties op elkaar af te stemmen in de verschillende takken van de sociale zekerheid, namelijk de ziekteverzekering (RIZIV), de beroepsziekten (Fedris, vroegere FBZ), de arbeidsongevallen (Fedris, vroegere FAO), de werkloosheid (RVA) en ook het stelsel van de tegemoetkomingen voor personen met een handicap (Directie-generaal Personen met een handicap). Het gaat ook om het voorstellen van standaarden voor medische communicatie, met de instemming van de patiënt, tussen de verschillende takken van de sociale zekerheid.

Daarnaast werd het College ook gevraagd de opleiding en de harmonisatie van het statuut van de artsen die betrokken zijn bij de evaluatie van de arbeidsongeschiktheid te onderzoeken.

C. Leden

Alle instellingen, actoren op het gebied van de arbeidsongeschiktheid en/of de erkenning op federaal niveau, zijn lid van het College. Wetenschappelijke verenigingen van huisartsen, adviserende artsen, artsen-deskundigen en bedrijfsartsen maken er ook deel van uit.

De FOD Sociale Zekerheid is lid en biedt ook logistieke steun, zodat alle leden kunnen genieten van de geavanceerde ervaring van onder andere de Commissie Pensioenhervorming 2020 - 2040.

D. Eindverslag

Eind december 2020 heeft het Nationaal College zijn eindverslag voorgelegd aan de Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid.

In dit verslag wordt de balans opgemaakt van de moeilijkheden waarmee de sector te kampen heeft en wordt een reeks maatregelen voorgesteld.

Voorts kwam het College tot de conclusie dat de arbeidsongeschiktheidssector binnenkort zal worden geconfronteerd met een reeks obstakels en moeilijkheden waarop een passend antwoord zal moeten worden gevonden. Daarom heeft het College de Minister voorgesteld zijn activiteiten te verlengen, zodat concrete voorstellen kunnen worden geformuleerd.

De Minister heeft deze argumenten gehoord en in zijn algemene beleidsnota bevestigd dat hij de activiteiten van het College wil verlengen.

Samenvatting van het eindrapport 2020 (.pdf)

E. Periode 2021 - 2023

Conform de algemene beleidsnota van de Minister van Volksgezondheid van 2 november 2020 is het Nationaal College verlengd tot en met 31 december 2023. Na besprekingen in het College heeft de Minister ingestemd met de voortzetting en ontwikkeling van activiteiten rond vijf thema's:

• ontwikkeling van een uniform beoordelingsproces voor arbeidsongeschiktheid in de verschillende systemen, zo mogelijk met gebruikmaking van de Internationale Classificatie van functioneren (ICF) als rapportagetaal;
• ontwikkeling van een platform voor communicatie en gegevensuitwisseling tussen de verschillende artsen en niet-artsen die betrokken zijn bij de beoordeling van de resterende arbeidscapaciteit;
• verdere ontwikkeling van de fiches ‘arbeidsongeschiktheid en herstel’ en steun voor de evaluatie daarvan door de voorschrijvende artsen;
• steun voor onderzoek naar het statuut van de medisch deskundige in de sociale zekerheid;
• verkennende opdracht om de mogelijkheid te onderzoeken van de oprichting van een bemiddelingsorgaan om het beroep op arbeidsrechtbanken en tribunalen te beperken.

(Bron: website FOD Sociale Zekerheid)

F. Doel van het ontwerp van koninklijk besluit

Dit ontwerp beoogt de verlenging van de activiteit van het Nationaal College tot 31 december 2025. Zoals vermeld in zijn algemene beleidsnota, wil Minister Vandenbroucke immers dat de werkzaamheden worden voortgezet om voor de huisartsen twintig nieuwe fiches op te stellen voor pathologieën die vaak gepaard gaan met een lange periode van arbeidsongeschiktheid.

Concreet heeft de Minister het Nationaal College gevraagd in 2023 negen fiches en in 2024 elf nieuwe fiches op te stellen. In 2025 kunnen deze worden afgerond, en kan het nodige worden gedaan om ze volledig en zorgvuldig uit te voeren.

A. Met betrekking tot de verlenging van het mandaat van de leden

De NHRPH steunt de uitbreiding van het mandaat van de leden.

⇒ Concrete wens: de NHRPH vraagt zich af of het niet wenselijk is het Nationaal College voor socialeverzekeringsgeneeskunde inzake arbeidsongeschiktheid een permanent karakter te geven.

B. Met betrekking tot de fiches die momenteel of in de toekomst worden opgesteld

De NHRPH neemt er nota van dat de Minister het Nationaal College heeft gevraagd negen fiches in 2023 en elf nieuwe fiches in 2024 op te stellen.

⇒ Concrete wens: de NHRPH wil geïnformeerd worden over de titel en het precieze doel van deze fiches.

C. Met betrekking tot de terugkeer naar het werk van arbeidsongeschikte personen

De NHRPH heeft hierover verschillende adviezen opgesteld (cf. onder meer advies 2021-31). De NHRPH benadrukt nogmaals een onmiskenbare realiteit: een persoon met een definitieve en onomkeerbare lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke handicap of een chronische ziekte opnieuw tewerkstellen verloopt uiteraard heel anders dan de terugkeer van een werknemer die na de periode van invaliditeit of arbeidsongeschiktheid een groot deel van zijn autonomie heeft teruggekregen.

⇒ Concrete wens: gelet op de diversiteit van de wetgeving met betrekking tot de evaluatie van arbeidsongeschiktheid zijn geharmoniseerde methoden voor deze evaluatie van groot belang. Kan de NHRPH worden geïnformeerd over hoe de evaluatie van de procedure voor terugkeer naar de arbeidsmarkt thans verloopt?

D. Met betrekking tot het thema ‘ontwikkeling van een uniform beoordelingsproces voor arbeidsongeschiktheid in de verschillende systemen, zo mogelijk met gebruikmaking van de Internationale Classificatie van functioneren (ICF) als rapportagetaal’

⇒ Concrete wens: de NHRPH wil graag een verslag over de lopende werkzaamheden.