Advies 2022/19
Advies nr. 2022/19 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over scan cars, uitgebracht tijdens de plenaire zitting van 25/04/2022.
Advies op initiatief van de NHRPH.
1. BESTEMMELINGEN
- Voor opvolging aan mevrouw Karine Lalieux, Minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een handicap, Armoedebestrijding en Beliris
- Voor opvolging aan de heer Georges Gilkinet, Minister van Mobiliteit
- Ter informatie aan de heer Alexander De Croo, Premier
- Ter informatie aan mevrouw Annelies Verlinden, Minister van Binnenlandse Zaken
- Ter informatie aan de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten
- Ter informatie aan de Union des Villes et Communes de Wallonie
- Ter informatie aan de Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale
- Ter informatie aan de gewestelijke adviesraden
- Ter informatie aan de directeur-generaal van de DG Personen met een handicap
- Ter informatie aan Unia
- Ter informatie aan CAWaB en Inter
- Ter informatie aan het UNCRPD-coördinatiemechanisme
- Ter informatie aan de federale ombudsman
2. ONDERWERP
In steeds meer steden en gemeenten worden zogenaamde scan cars ingezet voor de controle op geparkeerde wagens en het respecteren van LEZ-zones. De scan cars controleren enkel de nummerplaten van wagens. Hierdoor krijgen personen die parkeren met een geldige parkeerkaart voor personen met een handicap vaak onterecht een boete. Zij moeten dan zelf administratieve stappen ondernemen om - hopelijk -aan de boete te ontkomen.
3. ANALYSE
De NHRPH heeft zich al in meerdere adviezen uitgesproken over de scan cars, waaronder advies 2020-04, en advies 2021-31.
Op 25/02/2022 organiseerde het kabinet-Lalieux een vergadering met een aantal stakeholders: de NHRPH, de verenigingen van steden en gemeenten, de DG Personen met een handicap die de parkeerkaarten uitreikt enz. Voor de NHRPH is het grote probleem dat de scan cars niet de parkeerkaart, maar enkel de nummerplaat scannen. De nummerplaten worden gecontroleerd via een database. De parkeerkaart is echter aan de persoon met een handicap (PMH) gelinkt, niet aan een wagen of nummerplaat. Veel PMH hebben immers geen eigen wagen en gebruiken hun parkeerkaart wanneer ze meerijden met familieleden, vrienden, vrijwilligers, zorgpersoneel enz. Dat zijn dus telkens andere nummerplaten.
Tijdens de vergadering presenteerden de voorstanders van de controle via scan car meerdere pistes waarbij de PMH de nummerplaat in de database moeten aanpassen. De voorgestelde pistes leggen de verantwoordelijkheid bij de PMH.
Niet alle PMH kunnen vlot overweg met de voorgestelde procedures. De digitale kloof speelt hier in grote mate. Zelfs als de procedure toegankelijk zou zijn, blijft het een hele opgave voor de personen met een handicap om nog gebruik te kunnen maken van hun recht. Voor PMH uit andere EU-landen die in België willen gebruik maken van hun parkeerkaart is de situatie nog moeilijker.
4. ADVIES
De NHRPH spreekt zich negatief uit over de voorgestelde procedures met scan cars.
De parkeerkaart voor personen met een handicap is gelinkt aan de persoon, niet aan de nummerplaat. Voor de NHRPH kan het niet dat de PMH een andere nummerplaat moet registreren telkens hij de parkeerkaart gebruikt voor een ander voertuig. Dat is een onaanvaardbare last, zeker voor een publiek dat vaak problemen ondervindt met slecht toegankelijke digitale toepassingen.
De NHRPH is van mening dat het onaanvaardbaar en zelfs in strijd met de reglementering inzake de parkeerkaart voor PMH is dat de controle door scan cars beperkende voorwaarden oplegt aan het gebruik van de parkeerkaart voor PMH. Het kan niet dat controles via scan cars automatisch een boete genereren zonder zelfs maar de parkeerkaart voor PMH te controleren. Voor de kaarthouders betekent dat immers een verlies van rechtszekerheid. De NHRPH vraagt dat de parkeerkaart zelf wordt gecontroleerd. Het correcte gebruik van de parkeerkaart moet kunnen volstaan voor de uitoefening van dit recht.
De huidige procedure met de scan cars is tevens in strijd met artikel 20 (Persoonlijke mobiliteit) van het VN-verdrag inzake de rechten van de personen met een handicap:
De Staten die Partij zijn nemen alle doeltreffende maatregelen om de persoonlijke mobiliteit van personen met een handicap met de grootst mogelijke mate van zelfstandigheid te waarborgen, onder meer door:
- de persoonlijke mobiliteit van personen met een handicap te vergemakkelijken op de wijze en op het tijdstip van hun keuze en tegen een betaalbare prijs; (…)
- instellingen die mobiliteitshulpmiddelen, -apparaten en ondersteunende technologieën produceren, aan te moedigen rekening te houden met alle aspecten van mobiliteit voor personen met een handicap.
Het is ook een inbreuk op het standstillprincipe: nieuwe maatregelen mogen geen achteruitgang betekenen op het vlak van rechten en mogen ook geen bijkomende voorwaarden of restricties opleggen.
Het is aan de ontwerpers van de scan cars om met oplossingen te komen die volledig toegankelijk zijn voor personen met een handicap. Het gebruik van de scan cars is ingevoerd zonder enig overleg met de handicapsector. Het is dus niet aan de handicapsector om een technische oplossing te zoeken voor de gebrekkige procedure met de scan cars. Mogelijk zijn er lessen te trekken uit ervaringen in het buitenland.
Wel moeten de ontwikkelaars hun eventuele oplossingen voorleggen aan de handicapsector. Op federaal vlak is dat de NHRPH.
Voor de uitwerking van technische analyses en oplossingen vraagt de NHRPH om de technische structuren voor toegankelijkheid te raadplegen (CAWaB, Inter).
De NHRPH vraagt de Minister belast met Personen met een handicap om in de gesprekken met de andere beleidsniveaus zeer actief de rechten van de personen met een handicap te verdedigen, zodat die ongehinderd gebruik kunnen blijven maken van hun parkeerkaart.
De NHRPH blijft achter zijn vorige adviezen over dit thema (advies 2020-04 en advies 2021-31) staan en verwijst naar de bevindingen en aanbevelingen in die adviezen.