Advies 2015/28
Toegankelijkheid websites
Advies nr. 2015/28 van de Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap (NHRPH) over de toegankelijkheid van websites. Advies verstrekt tijdens de plenaire zitting van 19/10/2015.
Aanvrager
Advies op eigen initiatief.
Onderwerp
Het internet dringt zich steeds meer op als belangrijkste informatiebron voor de hele Belgische bevolking.
Te veel websites beantwoorden niet aan de minimale toegankelijkheidsnormen die alle burgers in staat moeten stellen ze te gebruiken. In het bijzonder personen met een handicap dragen hiervan de gevolgen.
De gevolgen voor deze mensen kunnen aanzienlijk zijn: ze worden uitgesloten van informatiebronnen en kansen op sociale insluiting in alle domeinen van de maatschappij.
Analyse
Vandaag kunnen heel wat administratieve, culturele en commerciële handelingen verricht worden via digitale platformen. Voor sommige, en steeds meer, handelingen van het dagelijkse leven kan men niet anders meer dan een beroep doen op informatie- en communicatietechnologie (ICT).
In principe zouden deze digitale platformen voor heel wat mensen een springplank kunnen zijn naar vormen van maatschappelijke participatie waartoe ze in de ‘fysieke’ wereld uitgesloten zijn.
En toch zijn veel websites niet geconfigureerd om alle burgers toegang te verschaffen tot de inhoud ervan. Voor een groot aantal personen met een handicap zijn ze niet bruikbaar omdat ze ontoegankelijk zijn. Zo maakt het documentformaat geen stemsynthese mogelijk voor blinden en slechtzienden. Ook de vele doven die niet kunnen lezen, blijven op hun honger, aangezien er geen filmpjes in gebarentaal beschikbaar zijn. Voorts vallen ook personen met een mentale stoornis uit de boot omdat sommige teksten niet in gemakkelijk leesbare tekst opgesteld zijn.
Zowel het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap (UNCRPD) – door België goedgekeurd en geratificeerd – als de wet van 10 mei 2007 binden de strijd aan met discriminatie en moeten een gelijke behandeling voor personen met een handicap waarborgen.
Artikel 5 paragraaf 3 van het UNCRPD bepaalt uitdrukkelijk als volgt:
- Teneinde gelijkheid te bevorderen en discriminatie uit te bannen, nemen de Staten die Partij zijn alle passende maatregelen om te waarborgen dat redelijke aanpassingen worden verricht.
Artikel 21 paragraaf a van het UNCRPD bepaalt uitdrukkelijk dat de Staten die partij verplicht zijn
- personen met een handicap tijdig en zonder extra kosten voor het publiek bedoelde informatie te verschaffen in toegankelijke vormen en technologieën, geschikt voor de verschillende soorten handicaps
De toegankelijkheid van websites wordt bepaald bij norm ISO/IEC40500:20124, beter bekend als de WCAG-norm. Deze heeft een mondiale draagwijdte.
Een website in overeenstemming brengen met deze norm is gemakkelijk, en de conformiteit kan ook eenvoudig gecontroleerd worden. In België bestaat bv. het AnySurfer-label dat toegekend wordt aan toegankelijke websites. Door de aanbevelingen van de AnySurfer-richtlijnen te volgen bij het ontwerp van de website komt de aanvrager tegemoet aan alle noodzakelijke technische bepalingen om de toegankelijkheid van zijn site te waarborgen. Voor het behalen van het label zelf betaalt de aanvrager vervolgens een beperkt bedrag.
Ter illustratie: de website van de NHRPH beschikt over het AnySurfer-label.
Het federaal regeerakkoord bevat in dit opzicht twee belangrijke paragrafen:
- De overheid onderzoekt hoe ze samen met de Gemeenschappen en het middenveld de bevordering van e-inclusie kan intensifiëren, zowel op vlak van toegankelijkheid en toegang als op vlak van het gebruik van ICT in het dagelijkse leven.
- Websites en digitale documenten zijn maximaal toegankelijk voor alle gebruikers, inclusief ouderen, kleurenblinden, slechtzienden en personen met een handicap.
Los van de nogal ongelukkige opsomming in de tweede paragraaf stelt de NHRPH vast dat een jaar na de installatie van de federale regering nog niets concreets verwezenlijkt is wat deze twee paragrafen betreft.
In dit opzicht is het totaal onbegrijpelijk dat het plan Digital Belgium, dat de langetermijnambities van ons land vertaalt naar digitale acties, met geen woord rept over toegankelijkheid.
Op 7 oktober 2014 werd in de Kamer van volksvertegenwoordigers het wetsvoorstel over de toegankelijkheid van de websites van de instellingen van openbare sector voorgelegd. Dit voorstel vormt volgens de NHRPH een interessante werkbasis die de wetgever in staat moet stellen om met de nodige spoed voortgang te maken in dit dossier.
Advies
De NHRPH is van mening dat
- de websites van de federale overheid op dit moment niet alle burgers toegang verschaffen tot de informatie enerzijds en de aangeboden functionaliteiten anderzijds
- de toegang tot informatie een fundamenteel recht is van alle personen met een handicap en waarborgt dat zij volledig zelfstandig kunnen deelnemen aan het maatschappelijke leven. Toegang tot websites stelt personen met een handicap in staat te leren, zich te vormen, zaken te delen, en te participeren aan en bij te dragen tot de maatschappij
- de digitale kloof zal blijven bestaan zolang digitale toegankelijkheid niet voor iedereen verzekerd is
Digitale toegankelijkheid voor iedereen moet zo snel mogelijk worden gerealiseerd, minstens bij de wetgevende kamers, diensten en instellingen die onder federale Staat ressorteren, instellingen van openbaar belang, economische overheidsbedrijven, en rechtspersonen waarover de federale overheid rechtstreeks of onrechtstreeks een overheersende invloed uitoefent.
De NHRPH roept de Regering op om zonder verwijl de nodige maatregelen te nemen om te komen tot een spoedige invoering van het regeerakkoord wat betreft het gebruik van ICT in het dagelijkse leven en de toegankelijkheid van websites en digitale documenten.
De NHRPH bevestigt dat hij, in de geest van het regeerakkoord, bereid is met de regering samen te werken om na te gaan binnen welk kader de digitale inclusie van personen met een handicap het snelst kan worden gerealiseerd.
De NHRPH vraagt de Minister bevoegd voor Digitale Agenda:
- zijn plan Digital Belgium zo snel mogelijk aan te passen om het begrip ‘toegankelijkheid van ICT’ duidelijk op te nemen en het plan zo af te stemmen op de inhoud van het regeerakkoord
- rekening te houden met de noden van iedereen, ook personen met een handicap, blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden, of personen met een mentale stoornis
- de zaken zo snel mogelijk vorm te geven aan de hand van een wet over de toegankelijkheid van het web
Bezorgd
- Ter opvolging aan de heer Alexander De Croo, Minister van Digitale Agenda
- Ter informatie aan de heer Charles Michel, Eerste Minister
- Ter informatie aan mevrouw Elke Sleurs, Staatssecretaris voor personen met een handicap
- Ter informatie aan het Interfederaal Gelijkekansencentrum
- Ter informatie aan het Interfederaal Coördinatiemechanisme