Advies 2015/24

Advies nr. 2015/24 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over het opstellen van een koninklijk besluit in uitvoering van artikel 492/5 van het Burgerlijk Wetboek uitgebracht tijdens de plenaire vergadering van 21 september 2015.

Advies uitgebracht op vraag van de Minister van Justitie van 22 juli 2015.

Artikel 492/5 van het Burgerlijk Wetboek werd recent gewijzigd bij de wet van 17 maart 2013 tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid.

Het voorziet in het opstellen van een lijst met gezondheidstoestanden bij koninklijk besluit op eensluidend advies van de Orde van geneesheren en van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap:

“Art. 492/5. De Koning stelt, op eensluidend advies van de Orde van geneesheren en de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap, een lijst op met de gezondheidstoestanden die geacht worden op ernstige en aanhoudende wijze het vermogen van de te beschermen persoon om zijn belangen van vermogensrechtelijke aard behoorlijk waar te nemen, zelfs met behulp van bijstand, aan te tasten.
Ingeval uit de in artikel 1241 van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde geneeskundige verklaring blijkt dat de te beschermen persoon in een gezondheidstoestand is die voorkomt in de in het eerste lid bedoelde lijst, dan zijn de artikelen 492/1, § 2, derde en vierde lid, en 492/4, tweede lid, niet van toepassing en wordt, in afwijking van artikel 492/1, § 3, en bij gebreke van aanwijzingen in de beschikking bedoeld in artikel 492/1, § 2, de te beschermen persoon vertegenwoordigd bij het stellen van alle rechtshandelingen of proceshandelingen met betrekking tot diens goederen.
De vrederechter kan alsnog tot een beoordeling op maat overgaan, ingeval hij dit noodzakelijk acht.”

In een vorig initiatiefadvies (advies 2014-15) maakte de NHRPH zich ongerust over de onverschillige houding van de regeringsleden ten opzichte van de uitvoeringsmaatregelen van de wet van 17 maart 2013. Hij heeft uitdrukkelijk gevraagd betrokken te worden bij het opstellen van de koninklijke uitvoeringsbesluiten, en in het bijzonder bij het koninklijk besluit inzake het opstellen van de lijsten met gezondheidstoestanden bedoeld bij artikel 492/5 van het Burgerlijk Wetboek, door middel van een werkgroep, zonder resultaat tot nu toe.

De verwijzing naar deze lijst brengt pragmatisch twee gevolgen met zich mee:

Op te merken valt dat de rechter steeds kan overgaan tot een evaluatie ‘op maat’ van de situatie van de te beschermen persoon.

De NHRPH is van mening dat het opstellen van een lijst met gezondheidstoestanden al leidraad kan dienen voor een vlotte actie van de verschillende betrokken partijen, van de geneesheer die de omstandige geneeskundige verklaring opstelt tot de rechter die de beslissing neemt inzake het onder bescherming plaatsen.

Een snellere behandeling van de dossiers, enerzijds, en de verwijzing naar een reeds duidelijk omschreven pathologie, anderzijds, zijn ook elementen die in aanmerking moeten worden genomen ten behoeve van de te beschermen persoon, zijn vertrouwenspersoon en zijn omgeving.

Hij is dus voorstander van het principe van een opgestelde lijst onder de volgende voorwaarden: