Advies 2018/21

Advies uitgebracht op vraag van de DG Personen met een handicap.

De DGHAN plant om het onthaal voor personen met een handicap in de Finance Tower te verhuizen van de hoofdingang, kant Kruidtuinlaan, naar een zijingang aan de kant van de Pachecolaan. Het gaat dan voornamelijk over mensen met een handicap die opgeroepen zijn voor een medisch onderzoek of een afspraak hebben met een maatschappelijk assistent. Mogelijk wordt het nieuwe onthaal al begin juli 2018 in dienst genomen.

De Finance Tower is eigendom van de Nederlandse BV Breevast en wordt aan de federale overheid verhuurd na een sale & lease back. De overheid is dus geen eigenaar meer van het gebouw.

Reeds in 2009, toen DGHAN naar de gerenoveerde Finance Tower verhuisde, bracht de NHRPH een advies (advies 2009/05) uit over de toegankelijkheid van het gebouw voor personen met een handicap. Meer nog dan bij andere openbare gebouwen was toegankelijkheid hier essentieel, aangezien DGHAN jaarlijks ongeveer 40.000 personen met een handicap ontvangt in het kader van de medische erkenning voor tegemoetkomingen aan personen met een handicap. Helaas schoot het gebouw zwaar tekort op het vlak van toegankelijkheid. De Finance Tower is weliswaar een symbooldossier, maar jammer genoeg geen goed praktijkvoorbeeld. Er zijn later wel extra aanpassingen gebeurd, maar de toegankelijkheid laat nog steeds te wensen over.

In dit advies beperkt de NHRPH zich tot het nieuwe onthaal en het traject dat de cliënten van DGHAN afleggen. Op maandag 16/04/2018 bezocht een delegatie van de NHRPH het toekomstige onthaal onder leiding van een projectverantwoordelijke.

Hieronder de belangrijkste vaststellingen, waarvoor oplossingen moeten worden gezocht:

In de buurt zijn meerdere treinstations (vlakbij: Brussel-Congres, iets verder: Brussel-Noord en Brussel-Centraal), een metrostation (MIVB: Kruidtuin-Botanique), bushaltes van De Lijn en MIVB en een tramhalte (MIVB). Van en naar station Brussel-Congres, metrohalte Kruidtuin en de bus- en tramhaltes moet een veilig en toegankelijk parcours leiden naar het onthaal van de Finance Tower. Ook de kruispunten Anspachlaan-Kruidtuinlaan en Kruidtuinlaan-Koningsstraat moeten toegankelijk worden gemaakt (geleidelijnen, rateltikkers, …). De weg naar de ingang van de Finance Tower voor bezoekers van DGHAN moet goed aangeduid zijn.

Behalve een overdekte parking met beperkte toegang in de Finance Tower zelf is er momenteel een strook met 7 parkeerplaatsen voor houders van de parkeerkaart langs het gebouw (kant Pachecolaan). Wat ontbreekt zijn parkeerplaatsen voor personen die hun elektrische rolstoel met de wagen vervoeren. Zij hebben grotere parkeerplaatsen nodig om veilig en comfortabel uit de wagen te rijden. Gelieve 2 aangepaste parkeerplaatsen in te passen.

De parkeerplaatsen liggen ook op een vrij steile helling. Voor personen met een handicap die hun rolstoel vervoeren, houdt dat een risico in, zeker als ze een demonteerbare rolstoel hebben. Naast de parkeerstrook ligt er een fietspad en dan een verhoogd trottoir, wat ook obstakels zijn.

Op deze plaats heerst vaak een felle wind die het oprijden van een helling of het openen van een buitendeur kan bemoeilijken. Dat probleem verergert bij regenweer. Met die omstandigheden moet ernstig rekening worden gehouden, want die externe factor kan de toegankelijkheid van het nieuwe onthaal bij momenten zwaar hinderen of zelfs onmogelijk maken.

De te volgen weg moet ook te vinden zijn voor personen met een visuele handicap. De grote poort naar een soort binnenhof heeft een baar in het midden, dus de geleidelijn moet die vermijden. Daarna is er een keuze tussen rechtdoor naar een trap en linksaf via een helling naar het eigenlijke onthaal. De geleidelijn moet via een oriëntatievlak naar links voeren. De trap moet over de hele breedte worden aangekondigd met waarschuwingsstrook.

De helling zelf is aan de steile kant, met een gemiddelde helling van 6,8%. Om reglementair te zijn mag de helling maximaal 5% over 10m bedragen. De dubbele reling eindigt te snel. Bij de huidige versie hinderen de elementen die de reling aan de muur bevestigen de gebruiker die zijn hand over de reling laat glijden voor steun en richting. De kleine gaatjes in de metalen roosters op de helling kunnen assistentiehonden hinderen.

De deur naar binnen vraagt grote aanpassingen. Nu is het een te smalle deur met parlofoonknop, maar die knop bevindt zich voor minder mobiele mensen veel te ver van de deur zelf. Bovendien is de knop zo goed als onvindbaar voor blinde en slechtziende personen. De deur en de wand ernaast zijn in glas met te weinig contrast. Dat geldt ook voor het loketvenster en andere glazen deuren op het traject. Het is te overwegen om voor de deur een afdak of andere beschutting tegen de regen te plaatsen.

Het onthaalloket zelf is te hoog, de hoeken zijn te scherp en er ontbreekt o.a. een onderrijdbaar tablet voor rolstoelgebruikers en een ringleiding voor slechthorende personen. Verder is het nogal donker in de inkomhal.

Een toegankelijke signaletica is belangrijk. Vaak zal begeleiding van de bezoekers nodig zijn.

De eerste toiletruimte op het traject heeft geen toegankelijk toilet. De NHRPH vraagt om een toegankelijk toilet te voorzien of duidelijk te verwijzen naar nabije toegankelijke toiletten.

Binnenin ligt een vloerbedekking in textiel. Dat maakt het moeilijker om een geleidelijn te voorzien. Hier moet een oplossing voor worden gezocht. Daarnaast is een visuele geleidelijn in een bepaalde contrasterende kleur ook interessant voor zienden, zoals in ziekenhuizen vaak het geval is.

Op het – vrij lange en verwarrende! - traject binnen bevinden zich nog een aantal obstakels, zoals overhangende schermen en panelen met beurtindicatie die overigens niet toegankelijk zijn voor personen met een visuele handicap. Ook is er niet overal voldoende licht.

In de wachtzaal zijn er stoelen met verschillende kleuren. Gelieve te waken over het contrast tussen muren/vloeren en de stoelen.

Er is een toegankelijk toilet aan de wachtzaal voor het medisch onderzoek maar de steunbaren naast het toilet zijn te kort. Deze ruimte heeft geen automatische deuropener. Vreemd genoeg heeft de overstaande toiletruimte zonder toegankelijk toilet er wel een.

De nooduitgang geeft dwars uit op de helling die naar buiten leidt (dezelfde als hierboven), wat hinderlijk is voor rolstoelgebruikers, maar ook voor blinde en slechtziende personen. Meerdere tegels liggen los en houden struikelgevaar in. Bij donker weer moet er verlichting zijn. Zoals gezegd is de helling vrij steil, wat bij het vertrek des te hinderlijker is.

Gezien de vele bezwaren tegen het geplande nieuwe onthaal aan de kant van de Pachecolaan en de slechte ervaringen met de verhuizing van DGHAN naar de Finance Tower in 2009 brengt de NHRPH een negatief advies uit. 

De NHRPH vindt het verontrustend dat er een apart onthaal komt voor personen met een handicap terwijl toch het hele gebouw toegankelijk zou moeten zijn voor personen met een handicap. De NHRPH vindt dat een verkeerd signaal dat strijdig lijkt met de principes van inclusie en integratie.

De NHRPH wenst dat de personen met een handicap de keuze hebben tussen de verschillende ingangen en onthalen, zodat ze kunnen kiezen voor de oplossing die hun het beste uitkomt. Indien het nieuwe onthaal er toch komt, vraagt de NHRPH nadrukkelijk om ook rekening te houden met de vele opmerkingen die hierboven in het deel ‘Analyse’ zijn geformuleerd en een toegankelijke oplossing te vinden. De lijst met opmerkingen is niet exhaustief. Hier een kort overzicht met de belangrijkste aandachtspunten:

1. Toegankelijk parcours creëren vanuit en naar de verschillende vormen van openbaar vervoer in de directe omgeving
2. Openbare weg: drempels en obstakels wegwerken aan de zebrapaden, kruispunten en de aangrenzende wegen van de Finance Tower,
3. Informatie (uitleg, plan, signaletica) verstrekken over het nieuwe onthaal en de bereikbaarheid
• via de website en de sector
• via de oproepingsbrief of uitnodiging
• ter plaatse, vanaf de haltes van het openbaar vervoer, de aangrenzende kruispunten, zebrapaden en wegen (signaletica)
• aan de hoofdingang van de Finance Tower (signaletica)
• aan de poort kant Pachecolaan die toegang geeft tot de nieuwe ingang (signaletica)
• aan het begin van de helling, ter hoogte van de trap (signaletica)
• aan de toegangsdeur naar het onthaal (signaletica)
  
  Al deze informatie moet ook toegankelijk zijn voor mensen met een leeshandicap.
  
  
4. Parking
• voorbehouden plaatsen voor personen met een parkeerkaart
• minstens 2 ruime parkeerplaatsen voor houders van de speciale parkeerkaart aanleggen voor het uitladen van elektrische rolstoelen.
• niveauverschil met trottoir wegwerken
5. Signaletica
• gids- of geleidelijnen vanuit en naar de verschillende vormen van openbaar vervoer in de directe omgeving
• gids- of geleidelijnen vanaf de aangrenzende wegen en podotactiele aanpassingen ter hoogte van zebrapaden en kruispunten
• oriëntatievlakken in combinatie met geleidelijnen bij de ingang Pacheco, bij de splitsing helling-trap en voor de toegangsdeur
• trap: waarschuwingsstrook en leuning toevoegen + contraststrepen op de rand van elke trede
6. Helling
• gebruiksvriendelijke dubbele leuning toevoegen
• losse traptegels beveiligen
7. Nooduitgang
• breder maken voor rolstoelen
• geleidelijn naar de helling installeren
8. Niet overdekt deel: beschutting tegen de felle wind en regen voorzien (bijvoorbeeld: afdak boven toegangsdeur)
9. Toegangsdeur toegankelijk maken
10. Inkomhal
• De vloerbedekking in textiel mag de rolstoelen niet hinderen.
• Geleidelijnen (eventueel met kleefstroken)
• Goede signaletica
• Assistentie
11. Onthaal toegankelijk en veilig maken voor alle types van handicap
• Loket verlagen
• Inductiering
• Contrast
• Afgeronde hoeken aan tablet voor bezoekers
• Goede signaletica en pictogrammen
• Assistentie indien nodig
12.  Deuren met glas: contraststroken aanbrengen op drie hoogtes: tussen 0-10 cm, 85-100 cm en 140-160 cm
13. Traject binnen:
• Geleidelijnen
• Obstakels opruimen of beveiligen
• Opletten met andere mensenstromen (DG Zelfstandigen)
• Voldoende brede doorgang
14. Wachtzaal
• Contrast van stoelen met omgeving
• Voldoende verlichting voorzien
15. Toiletten
• Voorbehouden toilet volledig toegankelijk maken
• Automatische deur installeren
• Duidelijke signaletica

Aangezien de Finance Tower een openbaar gebouw is met een dienstverlening aan personen met een handicap, is het essentieel dat het vlot toegankelijk is voor personen met een handicap. De geldende reglementering is dan het absolute minimum. Aan alle handicaps moet worden gedacht. In het verleden is dat onvoldoende gebeurd. Toegankelijkheid moet systematisch worden meegerekend in de prijsofferte.

Voor het uitwerken van technische oplossingen vraagt de NHRPH om de technische structuren inzake toegankelijkheid te raadplegen.

De NHRPH was beter in een vroeger stadium geraadpleegd, namelijk al tijdens de voorafgaandelijke denkoefening. Als de deadline van begin juli 2018 wordt gehandhaafd, rest er zeer weinig tijd om het onthaal toegankelijk te maken.

• Voor opvolging aan de heer André Gubbels, Directeur-generaal van Directie-Generaal Personen met een handicap;
• Voor opvolging aan de heer Frank Van Massenhove, Voorzitter van de FOD Sociale Zekerheid;
• Voor opvolging aan mevrouw Zuhal Demir, Staatssecretaris voor Personen met een beperking;
• Voor opvolging aan mevrouw Maggie De Block, Minister van Sociale zaken en Volksgezondheid;
• Ter informatie aan UNIA;
• Ter informatie aan het interfederaal coördinatiemechanisme.