Advies 2018/32

Advies uitgebracht op verzoek van de Minister van Ambtenarenzaken van 5 november 2018 na de elektronische raadpleging van de plenaire vergadering van 23 november 2018.

De Minister van Ambtenarenzaken herziet momenteel een aantal bepalingen betreffende het ambtenarenstatuut. De ontwerpherziening van Boek IV. – Rekrutering, personeelsbewegingen en heroriëntering voor professionele redenen bevat een aantal bepalingen die een directe impact hebben op de rekrutering van kandidaat-werknemers met een handicap.

Boek IV. – Rekrutering, personeelsbewegingen en heroriëntering voor professionele redenen voorziet in een wijziging van de manier waarop een functie binnen de federale overheidsdienst wordt toegewezen.

De leidinggevende ambtenaar moet eerst een beroep doen op interne aanwerving. In de volgende gevallen kan gebruik worden gemaakt van externe aanwerving:

• Wanneer de functie niet via interne rekrutering werd ingevuld;
• Uitzonderlijk, met instemming van de Minister van Ambtenarenzaken, na raadpleging van de directeur-generaal R&D
• Voor een vacante contractuele tewerkstelling met een maximale duur van één jaar
• Voor een vacante contractuele tewerkstelling in het kader van de Startbaanovereenkomst
• Voor een vacante betrekking van ambtenaar met het oog op de tewerkstelling van een persoon met een handicap (volgens de in de tekst voorziene erkenningscriteria), indien de organisatie niet voldoet aan de 3%-tewerkstellingsverplichting
• Voor een contractuele vacature voor de tewerkstelling van een persoon met een handicap (volgens de in de tekst voorziene erkenningscriteria) voor een tijdelijke arbeidsovereenkomst van maximaal 2 jaar, met de mogelijkheid van een verlenging met één jaar.

De laatste twee opties hebben specifiek betrekking op personen met een handicap.

De NHRPH beperkt dit advies tot de maatregelen voor de aanwerving van personen met een handicap bij de federale overheid.

De NHRPH is van mening dat interne aanwerving het niet mogelijk zal maken om de arbeidsparticipatie van personen met een handicap in het algemeen te verhogen. Dit kan enkel gebeuren door externe aanwerving. Op dit moment is de arbeidsparticipatie minder dan 1,5% in plaats van de voorziene 3%. De NHRPH hoopt daarom dat de organisaties de bovengenoemde mogelijkheden zullen benutten om personen met een handicap in dienst te nemen.

In het kader van een vacante contractuele tewerkstelling kan de leidinggevende ambtenaar beslissen over het soort selectieproef voor de aanwerving. De NHRPH vindt de mogelijkheid om verschillende selectieproeven uit de eerste en tweede selectiemodule van Selor te gebruiken interessant. De leidinggevend ambtenaren en hun HR-teams zullen uiteraard bewust moeten worden gemaakt van en opgeleid voor handicapgebonden vraagstukken (redelijke aanpassingen van de proeven, van de functie, informatie over diensten en verenigingen van personen met een handicap die hen kunnen adviseren, enz.).

Verwacht wordt dat personen met een handicap tijdens of aan het einde van hun overeenkomst voor bepaalde tijd de mogelijkheid zullen hebben om deel te nemen aan interne wervingsprocedures. In dit verband zullen zij moeten slagen voor de eerste selectiemodule van Selor. De NHRPH benadrukt positief de mogelijkheid van "tewerkstelling van een persoon met een handicap voor een vacante contractuele betrekking". Een belangrijke kwestie voor de NHRPH is echter de mogelijkheid van structurele werkgelegenheid voor personen met een handicap. Daarom zal ervoor moeten worden gezorgd dat de maatregel uiteindelijk de aanstelling van deze mensen mogelijk maakt in het kader van een succesvolle interne aanwerving. Anderzijds betreurt de NHRPH dat personen met een handicap die aan het einde van hun overeenkomst voor bepaalde tijd een positieve beoordeling krijgen, verplicht de eerste selectiemodule van Selor moeten doorlopen en hiervoor slagen om te kunnen solliciteren voor een interne aanwerving, gelet op de hierboven vermelde aanpassingsproblemen.

De redelijke aanpassingen van Art. IV 72 zijn zeer belangrijk. De NHRPH vraagt om ook redelijke aanpassingen voor proeven gedurende de loopbaan te voorzien.

De NHRPH verzet zich tegen de automatische uitsluiting van de tewerkstellingsquota van personen met een handicap voor bepaalde functies (art. IV 73). Geen enkele functie is de facto ontoegankelijk voor alle personen met een handicap.

De mogelijkheid om sancties op te leggen aan organisaties die niet voldoen aan de tewerkstellingsverplichting is uit het Wetboek geschrapt. De NHRPH vraagt om deze weer op te nemen. Hoewel deze sancties, voor zover de NHRPH weet, tot nu toe nooit zijn toegepast, moet deze mogelijkheid in het Wetboek worden vermeld.

Art. IV.73, §1, lid 7, voorziet in de mogelijkheid om voor maximaal 1/3 van de verplichting om personen met een handicap in dienst te nemen, de uitbesteding van taken aan bedrijven die zorgen voor aangepaste tewerkstelling van personen met een handicap in rekening te brengen. Bij de presentatie van de ontwerptekst aan de NHRPH heeft de vertegenwoordiger van het kabinet van de Minister van Ambtenarenzaken, gewezen op de wens om het gebruik van sociale ondernemingen voor de uitvoering van bepaalde taken in de overheidsdienst aan te moedigen. Voor de NHRPH moet de hierboven vermelde valorisatiemogelijkheid beperkt blijven tot bedrijven die gespecialiseerd zijn in de aangepaste tewerkstelling van personen met een handicap, omdat de maatregel tot doel heeft de tewerkstelling van personen met een handicap te bevorderen.