Advies 2009/05
Toegankelijkheid van de Finance Tower
Advies van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over de toegankelijkheid van de Finance Tower, uitgebracht tijdens de plenaire vergadering van 16 februari 2009.
Aanvrager
Advies op initiatief van de NHRPH
Onderwerp
De Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) stelde twee verslagen op van bezoeken aan de Finance Tower in juni 2008 en januari 2009.
Analyse
Op grond van die verslagen heeft de NHRPH in zijn vergadering van 16 februari 2009 unaniem
besloten dat de Finance Tower :
1. niet overeenstemt met de voorschriften :
- van het KB van 11 april 2003, titel IV «Toegankelijkheid van gebouwen door personen met beperkte mobiliteit» van het Gewestelijk Stedenbouwkundig Reglement, van toepassing in het hele gebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat van kracht was op het moment van het indienen van het lastenboek op 25 februari 2004
- van het Brusselse Wetboek van de ruimtelijke Ordening (BWRO) van 9 april 2004
- van de wet van 25 februari 2003 dat de afwezigheid van redelijke aanpassingen gelijkstelt met een overtreding
- van de kaderwet van 17 juli 1975 inzake de toegang van personen met een handicap aan gebouwen die openstaan voor het publiek
2. geen bevredigende toegankelijkheid biedt aan de 40.000 gerechtigden op een sociale tegemoetkoming die er jaarlijks op bezoek komen in het kader van het verkrijgen van tegemoetkomingen of voordelen voor personen met een handicap en ook niet aan de 6000 staatsambtenaren die er elke dag werken
De NHRPH betreurt deze situatie ten zeerste, te meer omdat de Raad de heer Frank Van Massenhove, voorzitter van de FOD, sinds eind 2007 regelmatig heeft geïnterpelleerd over de toegankelijkheid van dit emblematische gebouw.
De NHRPH stelt vast dat de tekortkomingen voortkomen uit
- een gebrekkige kennis van de reglementering en de behoeften aan de kant van de promotoren en de actoren in dit dossier
- een gebrekkige coördinatie tussen de verschillende actoren
- een manifest gebrek aan belangstelling voor de oproepen van de NHRPH en de technische bureaus aan hun adres
Verder heeft de NHRPH op 16 februari kennis genomen van de beslissing om het medisch centrum van Brussel te verhuizen naar een « vlotter toegankelijke plaats». Concreet zal de verhuizing ten vroegste plaatsvinden in april.
De NHRPH is unaniem de mening toegedaan dat die actie geenszins het probleem van de structurele ontoegankelijkheid van de Finance Tower als openbaar gebouw oplost, wat ook zijn toekomstige bestemming wordt. Met betrekking hiertoe wenst de NHRPH te benadrukken dat de toegankelijkheid van een openbaar gebouw tot principe moet worden verheven om de gelijkheid van kansen te garanderen, zowel voor de mensen die er zich een enkele keer naartoe moeten begeven als voor de mensen die er werken.
Desalniettemin steunt de NHRPH de beslissing om het medisch centrum te verhuizen, voor zover die aan de volgende voorwaarden voldoet:
- voorafgaandelijk onderzoek van het gebouw en de omgeving
- voorafgaandelijk evaluatie in samenwerking met een erkend expertisebureau in toegankelijkheid. In die evaluatie zullen de nodige aanpassingen volledig beschreven staan. Zo kan het gebouw een toegankelijkheid bieden
- aan alle personen met een handicap
- op alle niveaus van dienstverlening
- zelfs zonder dat er een bouwvergunning nodig is
- juiste en volledige uitvoering van het lastenboek (van het gebouw en de directe omgeving) vóór de ingebruikstelling van het gebouw.
De NHRPH wenst vanzelfsprekend geregeld ingelicht te worden en betrokken te zijn bij de loop van het onderzoek en van de werken. De Raad zou het ook op prijs stellen als er één enkele bevoegde en efficiënte gesprekspartner kwam.
Op het gevaar af in herhaling te vallen vraagt de NHRPH nadrukkelijk aandacht voor de gebrekkige toegankelijkheid van de andere diensten, in het bijzonder van de sociale dienst. Maatregelen om de toegankelijkheid ervan snel en grondig te verbeteren dringen zich op.
Advies
Op een fundamenteler vlak vraagt de NHRPH zich unaniem af welke maatregelen kunnen ontwikkeld worden om de wetgeving toepasbaar te maken.
De Finance Tower is maar een van de vele voorbeelden van een veralgemeende hypocrisie die erin bestaat teksten op te stellen om die daarna te negeren of te omzeilen. Die regels zijn blijkbaar niet dwingend genoeg. Wat nog meer verontrustend is, de staat is zelf - in zijn verschillende onderdelen-rechter en betrokken partij: de staat kent subsidies toe, gaat na of de werken conform de voorschriften worden uitgevoerd en veroordeelt zo nodig zichzelf!
De NHRPH betreurt verder dat er in België totaal geen algemene coördinatie van het wetgevingsbeleid bestaat inzake toegankelijkheid.
De NHRPH vraagt dat het probleem van de toegankelijkheid aangepakt en geëvalueerd wordt, transversaal en op alle beleidsniveaus. De wetgeving inzake toegankelijkheid moet ontwikkeld worden op grond van de « handicapmainstreaming ». Op die manier wordt er zeker rekening gehouden met toegankelijkheid bij alle stappen van de politieke beslissingsprocedure: elke maatregel en elke handeling van de overheid moet dan geëvalueerd worden vóór de implementatie, zodat kan onderzocht worden of er rekening is gehouden met de personen met een handicap of beperkte mobiliteit.
De NHRPH wenst in overleg met de bevoegde ministers (zowel federaal als gewestelijk) en de gewestelijke adviesraden een algemenere denkoefening te voeren over :
- De sensibilisering van de verschillende actoren in verband met de bestaande reglementering
- Een verplichte opleiding, met inbegrip van een voortgezette opleiding, voor architecten, aannemers en de hele betrokken beroepssector
- Het beleid van de handicapmainstreaming: bij het bouwen en inrichten van alle openbare gebouwen en privégebouwen van openbaar nut moet er rekening gehouden worden met de behoeften van de personen met een handicap
- Het betrekken van de vertegenwoordigende organen van de personen met een handicap bij het debat en de beslissingname
- De empowerment: personen met een handicap de nodige kennis bezorgen zodat ze ook aan het beslissingsproces kunnen deelnemen
- De versterkte normalisering van de regels
- De verplichting voor iedere bouwheer om overeenkomstig de voorschriften te werken (attest van een erkend studiebureau of een onafhankelijk persoon met de vereiste competenties dat aantoont dat er rekening is gehouden met de toegankelijkheid)
- Meer en betere controles door bevoegde ambtenaren
- Het juridisch vervolgen van overtredingen met instelling van burgerlijke rechtsvordering om te voorkomen dat de overtredingen zonder gevolg worden geklasseerd.
- De herziening van de reglementering in de zin van een versterking van de normalisatie
Tot slot beraadt de NHRPH zich ook over de ontwikkeling van het meerjarenplan voor de inventarisatie en het toegankelijk maken van de federale openbare gebouwen dat goedgekeurd is in de Ministerraad in januari 2007.
In dit verband heeft de NHRPH de aandacht gevestigd op het bestaan van een openbaar Fonds voor de aanpassing van gebouwen. De NHRPH wenst te weten wie dat fonds beheert, wat de toekenningcriteria zijn, etc.
De NHRPH onderstreept dat er hoogdringend werk moet worden gemaakt van het toegankelijkheidsdossier van de openbare gebouwen en privégebouwen van openbaar nut in heel België. Ons land staat nu op het punt om het VN-verdrag van de rechten van personen met een handicap te ratificeren. In de praktijk blijft het integratie- en autonomiseringsbeleid voor personen met een handicap wel in de embryonale fase steken.
Bezorgd
- Aan mevrouw Julie Fernandez-Fernandez, Staatssecretaris voor personen met een handicap.
- Aan de federale en regionale regeringen
- Aan de Adviesraden van de personen met een handicap van de Gewesten.