Ga naar de inhoud
 
 
 

Advies 2020/05

Advies nr. 2020/05 van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over de toegankelijkheid van de diensten van de Federale Overheidsdienst Financiën (FOD Financiën) en de FOD Sociale Zekerheid in de Finance Tower voor dove en slechthorende personen, uitgebracht op 20/03/2020 na raadpleging van de leden van de NHRPH via e-mail.

Advies op initiatief van de NHRPH.

1. ONDERWERP

De NHRPH ontving klachten over het onthaal van dove en slechthorende personen bij de diensten van de FOD Financiën in de Finance Tower.

2. ANALYSE

Op sociale media circuleerde begin 2020 een filmpje van een ontevreden dove bezoeker van de FOD Financiën in de Finance Tower, een openbare dienst die o.a. informatie inzake de belastingen verschaft. Zijn grootste grief was dat er geen gebarentolk aanwezig was om hem bij te staan. Nochtans werd er wel een permanentie voor gebarenvertolking aangekondigd op het infobord aan de ondergrondse ingang van de FOD Financiën aan metrostation Kruidtuin.

De NHRPH ontving vergelijkbare klachten van zijn achterban, o.a. over het onthaal van dove en slechthorende personen bij de FOD Sociale zekerheid, waartoe ook de DG Personen met een handicap (DG HAN) behoort. Dove en slechthorende personen en andere personen met een handicap moeten zich soms naar de Finance Tower begeven om een sociaal assistent te spreken of om een medisch onderzoek te ondergaan in het kader van het verkrijgen van een erkenning van de handicap, tegemoetkomingen enz.
Het publiek van de personen met een handicap is erg divers met diverse behoeften, en dat geldt ook voor personen met een auditieve handicap. Sommigen kunnen liplezen, sommigen horen nog redelijk, anderen gebruiken een cochleaire implant of andere technische oplossing en nog anderen gebruiken gebarentaal.

Voorlopig is er geen structureel onthaal voor dove en slechthorende personen in de Finance Tower. Er is wel een enkele Nederlandstalige medewerker van de FOD Sociale Zekerheid die soms invalt als gebarentolk Vlaamse Gebarentaal (VGT). Die persoon heeft echter zijn eigen takenpakket en is niet altijd beschikbaar of zelfs maar aanwezig. Voor Frans-Belgische Gebarentaal (LSFB) is er niemand.

Vanuit de sector van de personen met een auditieve handicap kreeg de NHRPH nog meer opmerkingen. De inkomhal is groot, hoog, onoverzichtelijk (een onthaal links voor de FOD Sociale Zekerheid en een onthaal rechts voor de FOD Financiën) en rumoerig met veel passage. Daardoor is het moeilijk om de mensen van het onthaal goed te verstaan. Het gebouw zelf is een doolhof voor wie er de weg niet kent. Veel signalisatie is er niet.

Overigens schort er nog veel meer aan de toegankelijkheid van de Finance Tower. Aangezien het gebouw de DG Personen met een handicap huisvest, is dit gebouw jammer genoeg ook een symbooldossier van de ontoereikende toegankelijkheid van de openbare gebouwen en overheidsgebouwen in België. De NHRPH heeft er dan ook al meermaals adviezen over uitgebracht, o.a. over de toegankelijkheid van de Finance Tower in het algemeen ter gelegenheid van de verhuizing van de DG Personen met een handicap naar de Finance Tower in 2009 (2009-05) en recenter over het geplande nieuwe onthaalpunt voor personen met een handicap (2018-21)

Op 4 februari 2020 had de NHRPH een ontmoeting met afgevaardigden van de Regie der Gebouwen, de FOD Financiën en de FOD Sociale Zekerheid over de ontoereikende toegankelijkheid van de Finance Tower. Na het uiteenzetten van de klachten nam de NHRPH akte van de volgende standpunten van de gesprekspartners:

  • Er bestaat een algemeen toegankelijkheidsplan voor de Finance Tower. De bevoegde instanties zijn bereid om hierrond samen te werken met de NHRPH.
  • Er is onvoldoende personeel voor een permanent onthaal voor dove en slechthorende personen.
  • De FOD Sociale Zekerheid zal de mogelijkheden van teletolken en videoconferenties onderzoeken.
  • De verantwoordelijke van de Logistieke Cel Finance Tower van de FOD Financiën liet weten dat de procedure voor afsprakenbeheer niet kan worden aangepast voor slechts één locatie, ook niet online.

De bevoegde instanties beweren dat volledig toegankelijke diensten in de Finance Tower niet haalbaar zijn en vragen de NHRPH om prioriteiten voor te stellen.

Ondertussen is het bord dat verkeerdelijk permanentie van gebarentaal beloofde weggehaald. In plaats van een bord met verkeerde informatie is er nu geen informatie over het onthaal van dove en slechthorende personen.

3. ADVIES

  • De NHRPH wijst op de openbare taak van dienstverlening van de betrokken FOD’s aan de hele bevolking, in het bijzonder aan een kwetsbaar en vaak minder mobiel publiek. Toegankelijkheid is een noodzaak, zeker bij een dienst als DG HAN die specifiek voor personen met een handicap werkt. Maar dat geldt zeker ook voor de FOD Financiën, zeker nu personen met een handicap steeds vaker werknemer (willen) worden. Toegankelijkheid is geen buffet waar je naar believen uit kan uitkiezen. Toegankelijkheid vereist een integrale aanpak.
  • De NHRPH eist dat de diensten van de FOD Financiën en de FOD Sociale Zekerheid volledig toegankelijk zijn voor dove en slechthorende personen.
  • Het onthaal zelf moet efficiënter voor personen met een auditieve handicap. Mogelijke oplossingen zijn: een onthaalbalie die is afgeschermd van omgevingsgeluiden, meer privacy, ringleiding, …
  • Er is een nood aan eenvoudige, universeel toegankelijke bewegwijzering.
  • Brand- en andere alarmen moeten behalve met een geluidssignaal ook op andere wijze worden gegeven, bijvoorbeeld visueel (licht), via sms (trilfunctie), …
  • De diensten moeten ook correcte, actuele en duidelijke informatie bieden aan het publiek (personen met een handicap zelf, hun omgeving, de verenigingen die personen met een handicap vertegenwoordigen etc.): online, aan het onthaal van de Finance Tower (de verschillende FOD’s, Tax-on Web, …), via informatieborden, via de verenigingen voor personen met een handicap, …
  • De FOD Financiën en de FOD Sociale Zekerheid moeten gebarentaalvertolking aanbieden in Vlaamse Gebarentaal (VGT) en Frans-Belgische Gebarentaal (Langue des Signes Francophone de Belgique).
  • Dove en slechthorende personen moeten de mogelijkheid hebben om gebarentaalvertolking aan te vragen, o.a. via het afspraakformulier online, overeenkomstig het principe van de redelijke aanpassingen.
  • De Regie der Gebouwen moet een algemeen masterplan voor toegankelijkheid ontwikkelen voor haar gebouwen, in de eerste plaats voor de diensten die burgers ontvangen.
  • De bevoegde diensten moeten een ambitieus en concreet toegankelijkheidsplan uitwerken en uitvoeren om de diensten van de FOD’s in de Finance Tower snel toegankelijk te maken, niet alleen voor dove en slechthorende personen, maar voor alle personen met een handicap. De NHRPH vertegenwoordigt alle handicaps en vraagt de betrokken diensten om geen enkele handicap uit het oog te verliezen: sensoriële, fysieke, verstandelijke, enz. De personen met een handicap vormen immers een grote en diverse groep. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat het aantal personen met een handicap op niet minder dan 15% van de bevolking. Universele toegankelijkheid is dus een noodzaak.
  • De NHRPH verwacht vanwege de Regie der Gebouwen, de FOD Financiën en de FOD Sociale Zekerheid opvolging en feedback van de aanbevelingen en verwachtingen in zijn adviezen.
  • Voor het uitwerken van technische analyses en oplossingen vraagt de NHRPH nadrukkelijk om de bevoegde technische structuren inzake toegankelijkheid (CAWaB, Inter) te raadplegen.

4. BEZORGD

  • Voor opvolging aan de heer Hans D’Hondt, Voorzitter van de FOD Financiën;
  • Voor opvolging aan de heer Peter Samyn, Voorzitter van de FOD Sociale Zekerheid;
  • Voor opvolging aan de Regie der Gebouwen;
  • Voor opvolging aan de heer Koen Geens, Minister van Justitie, belast met de Regie der Gebouwen;
  • Voor opvolging aan de heer Alexander De Croo, Minister van Financiën;
  • Voor opvolging aan mevrouw Nathalie Muylle, Minister van Werk, belast met Armoedebestrijding, Gelijke Kansen en Personen met een beperking;
  • Ter info aan mevrouw Sophie Wilmès, Eerste Minister;
  • Ter info aan Unia;
  • Ter info aan het interfederaal coördinatiemechanisme.