Advies 2012/10

Advies van de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap (NHRPH) over de beslissing van de Ministerraad van 11 mei 2012 betreffende de Implementatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, uitgebracht tijdens de zitting van 21/05/2012 en bevestigd na dringende elektronische raadpleging op 31 mei 2012

Advies op initiatief van de NHRPH

De Ministerraad van 11 mei 2012 nam op voorstel van de Staatssecretaris voor Sociale Zaken, Gezinnen en Personen met een handicap een beslissing betreffende de te volgen procedure voor de uitvoering van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

De NHRPH werd door de beleidscel van de Staatssecretaris in het bezit gesteld van de Nota aan de Ministerraad van 10 mei 2012, en op verzoek van deze beleidscel werd deze nota door de kabinetschef en één van zijn medewerkers van de beleidscel toegelicht op de plenaire vergadering van de NHRPH van 21 mei 2012.

Dit advies heeft alleen betrekking op de Nota aan de Ministerraad van 10 mei 2012. De NHRPH was niet in het bezit van de beslissing van de Ministerraad.

In punt 2 van deze nota wordt het dossier uiteengezet. Bedoeling van de nota is toelichting te geven bij de beslissing van de Ministerraad van 20 juli 2011 in uitvoering van de toepassing van artikel 4, 1 - permanente aandacht voor de dimensie "handicap" bij het beleid - en van artikel 4, 3 - overleg met het middenveld, van het bedoelde verdrag.

De nota stipt aan dat het verdrag "de beleidsverantwoordelijken oproept tot bewustmaking en evaluatie waarbij, voor elke beleidshandeling, de weerslag op het dagelijkse leven van personen met een handicap zo vroeg mogelijk in acht wordt genomen." , en "het volgende voorstel heeft tot doel dit bewustmakingsproces concreet op beleidsniveau in te voeren".

Wat betreft het overleg met de representatieve organisaties (art. 4,3) vermeldt de nota:

"Met het oog op een meer gestructureerde raadpleging van de Nationale Hoge Raad voor personen met een handicap en van het Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding is het belangrijk dat de minister of de staatssecretaris bevoegd voor het gehandicaptenbeleid als centraal contactpunt optreedt tussen zijn collega's enerzijds en de NHRPH en het CGKR anderzijds. (...)

Het voordeel van deze manier van werken is dat een echte dialoog mogelijk wordt (...), zonder evenwel de bevoegdheid van de NHRPH en het CGKR aan te tasten.

Om een globaal overzicht te hebben over de doeltreffendheid van het overleg- en raadplegingsproces met de NHRPH en het CGKR is het daarom van het grootste belang dat men voor elk door een minister of staatssecretaris gevraagd of door de NHRPH of het CGKR gegeven advies steeds passeert via de minister of staatssecretaris bevoegd voor het beleid inzake personen met een handicap (...).

Voor deze Regering betekent dit concreet het volgende:

In punt 9, het voorstel van beslissing, staat het volgende:

"De Raad neemt akte van de principes uiteengezet in punt 2 van deze nota. (...) Bovendien vraagt de Raad (...)

Het volgende moet opgemerkt worden:

Een ontwerp van nota aan de Ministerraad is voorgelegd aan de plenaire vergadering van 20 juni 2011. De NHRPH bracht hierover een gunstig advies uit.

Nochtans verschilt deze oorspronkelijke nota wat betreft de bepaling vervat in artikel 4 lid 3 (blz. 3 onderaan en blz. 4), grondig van de huidige nota:

Enkele principes hierbij:

Besluit is dat het advies van de NHRPH waarnaar de huidige nota verwijst, betrekking heeft op een nota met een totaal andere visie, vertrekkend
vanuit de algemene adviesbevoegdheid van de NHRPH over alle problemen betreffende de personen met een handicap die tot de federale bevoegdheid behoren, en die volkomen vrij kan uitgeoefend worden, zoals trouwens volledig in overeenstemming met het genoemde koninklijk besluit dat nog steeds van kracht is.

Er is een cruciale tegenstrijdigheid in de huidige Nota, door het gebruik van de term "via", in punt 2 van de nota, en de term "gelijktijdig gericht" in punt 9 van de nota.

"via" geeft aan wie eerst aan bod komt, "gelijktijdig gericht" geeft geen volgorde aan.

De verwarring neemt nog toe door de zin: "de Raad neemt akte van de principes uiteengezet in punt 2 van deze nota."

De leden van de NHRPH hebben gedurende jaren verwachtingsvol uitgekeken naar de uitvoering van het VN-verdrag over de rechten van personen met een handicap, en in het bijzonder naar het ingang zetten van de structuur van de contactpersonen handicap bij de verschillende beleidscellen en administraties.

De NHRPH kan onder geen beding akkoord gaan met de beperking die aan zijn bevoegdheid wordt opgelegd door de aanduiding van de staatssecretaris bevoegd voor personen met een handicap als de verplichte tussenschakel in het contact tussen de NHRPH en andere instanties.

De NHRPH kan er wel volledig mee instemmen de staatssecretaris bevoegd voor personen met een handicap te informeren over elk advies dat hij uitbrengt, maar wenst hierbij op te merken dat hij altijd volgens dit principe heeft gewerkt.

De NHRPH verwijst naar het Koninklijk besluit van 9 juli 1981 dat aan de uitoefening van zijn bevoegdheid tot onderzoek van alle problemen betreffende de personen met een handicap die tot de federale bevoegdheid behoren, geen enkele beperking oplegt. De NHRPH is ook op geen enkel ogenblik geraadpleegd over deze beperking, die toch een ingrijpende invloed heeft op zijn werking.

De NHRPH verwijst ook naar de beslissing van de ministerraad van 20 juli 2011 en de bijhorende nota aan de Ministerraad die totaal andere verwachtingen had geschapen, en beklemtoont dat het op deze nota is dat hij een advies heeft uitgebracht dat nu wordt aangegrepen om de huidige
nota te rechtvaardigen.

Ten slotte wijst de NHRPH op de interne tegenstrijdigheid die hoe dan ook bestaat en hoopt dat deze op een passende wijze wordt opgelost.

De NHRPH wil, gelet op de bewoordingen van deze nota, klaar en vastbesloten stellen dat het niet kan dat het in gang zetten van deze procedures weghebben van een onder toezicht plaatsen van de NHRPH, dat hem zou beletten zijn rol als adviesorgaan vrij te kunnen uitoefenen.

Nochtans wordt deze vrees spijtig genoeg nog versterkt bij het lezen van het persbericht van de Ministerraad van 11 mei 2012, waar de Nederlandstalige versie spreekt van: "De ministerraad (...) maakt de staatssecretaris het centrale aanspreekpunt voor verzoeken en adviezen", en de Franstalige versie het als volgt formuleert: « Le conseil des Ministres (...) demande que toutes les demandes et tous les avis soient adressés exclusivement au Secrétaire d'Etat (...) ».

Ten slotte, zelfs indien deze Nota aan de Ministerraad ook betrekking heeft op het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding
(CGKR), is het logisch dat de NHRPH enkel een stelling inneemt over zijn eigen rol en dus geen standpunt formuleert wat betreft de rol van het CGKR.