27/09/2021 - Overzicht prioriteiten van de NHRPH

Op basis van:

1. Algemeen bestuur

Geen enkel ministerieel bevoegdheidsdomein mag aan de handicapdimensie ontsnappen:
- De NHRPH vraagt het federaal handicapplan vast te leggen in een ‘handicapwet’, die meer ‘garanties’ biedt
- Handistreamingpijlers (toegankelijkheid van alle diensten voor iedereen, easy read en redelijke aanpassingen, 3 %-quota, strijd tegen non take-up, ...) moeten worden opgenomen in alle overheidsdiensten- of bestuursovereenkomsten met overheidsdiensten en diensten van algemeen nut
- Elke minister moet in zijn kabinet een aanspreekpunt handicap aanwijzen, dat de bevoorrechte gesprekspartner is voor minister Lalieux en de NHRPH
De NHRPH wijst erop dat betrouwbare statistieken noodzakelijk zijn voor een coherent en doeltreffend handicapbeleid
De NHRPH wil dat er een zeer concreet verband wordt gelegd tussen het federale handicapplan en de andere plannen, zoals bijv. het herstelplan, het plan voor duurzame ontwikkeling en het armoedebestrijdingsplan
De NHRPH vindt dat de deelname van personen met een handicap (PMH) aan de besluitvormingsprocessen moet worden vastgelegd op structurele en continue wijze
De NHRPH vraagt voor een heropstart van de Interministeriële Conferentie (IMC) Handicap

2. Lessen uit de COVID-crisis

Voor de beleidsverantwoordelijken: zorgen dat PMH op alle gebieden toegang hebben tot hun rechten, ook in een crisissituatie
De adviesraden van PMH moeten worden geraadpleegd over de uitdagingen en te nemen maatregelen
De instanties die de bestaande noodplannen moeten evalueren en actualiseren, moeten rekening houden met PMH en voornamelijk met de volgende punten:
- De beperking van collectieve voorzieningen tijdens de crisis (zorg, begeleiding, transport, enz.)
- Informatie voor PMH toegankelijk en leesbaar maken (bijv. gebarentaal bij contact tracing)
Aandacht besteden aan PMH bij de opmaak van regels inzake zorg, verplaatsingen, toegang tot winkels enz.
De rechten van mantelzorgers uitbreiden (voorlopig alleen toegang tot het recht op mantelzorgverlof)
Een handicap op zich mag op geen enkele manier een triagefactor zijn voor toegang tot de spoedgevallendienst of (intensieve) zorg

3. Gezondheidszorg

De NHRPH vraagt:
- Betere toegang tot zorg voor patiënten met een handicap die er nu van afzien wegens gebrek aan geld of informatie
- Het versterken en toegankelijk maken van collectieve voorzieningen voor PMH
- Transformatie van ons institutioneel opvangmodel voor PMH naar een kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor wie thuis wil blijven wonen (de-institutionalisering)
- Specifieke maatregelen voor dove en slechthorende personen (eliminatie van storend lawaai, kwaliteitsvolle verlichting, liplezen, ondertiteling, ...) en voor blinde en slechtziende personen (begeleiding bij hun verplaatsingen)
- Toegang tot informatie en opleiding inzake handicap voor de professionals van de zorgsector
- Een mogelijkheid om bepaalde verpleegkundige handelingen te delegeren aan niet-professionals:
  - De huidige uitzondering op de onwettige uitoefening van de verpleegkunde m.b.t. de mantelzorger aanpassen aan het Protocolakkoord inzake verpleegkundige handelingen
  - Een lijst van handelingen bepalen die niet gedelegeerd kunnen worden aan niet-gezondheidszorgbeoefenaars
- Het stopzetten van discriminerende beperkingen (wat de terugbetaling betreft) inzake logopedie voor o.a. kinderen met een laag IQ en alzheimerpatiënten
- Dat de NHRPH betrokken wordt bij de hervorming van de wet betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke
- Verlenging van het mantelzorgverlof tot 6 maanden + een ‘jaarlijkse vakantiepot’ voor onvoorziene omstandigheden als gevolg van de medische situatie en de afhankelijkheid van de geholpen persoon
- Wijziging van de omslachtige procedure voor vernieuwing van het mobiliteitshulpmiddel voor personen met een ongeneeslijke en onomkeerbare handicap
- Het ophelderen van de toegang tot schadevergoeding voor softenonslachtoffers
- Uitbreiding van het interfederaal plan chronisch zieken tot andere PMH

4. Sociale zekerheid

In het kader van de ‘prijs van de arbeid’: PMH die werken, kunnen ziek worden of hun baan verliezen, en ontvangen dan een vervangingsinkomen met hoog verlies van inkomsten → Er moet een maatregel komen om de aftrek inzake het vervangingsinkomen te verhogen
De NHRPH pleit ervoor dat er met het laatste inkomen rekening wordt gehouden bij aanvraag van een tegemoetkoming
De gezinscategorie moet worden herzien (van A naar B alleenstaand) voor personen in pleeggezinnen of geplaatste personen
Nieuwe samenlevingsvormen (bijv. alleenstaanden) moeten beter geïntegreerd worden in de sociale regelgeving in de strijd tegen armoede
De doelstelling van activering voor de arbeidsmarkt mag niet interfereren met de evaluatie van het winstverlies gelinkt aan de handicap
De reglementering over het sociaal tarief moet worden geactualiseerd en uitgebreid naar internet en mobiele telefonie
Nood aan hervorming van de wet van 1987; verankering van de IVT in de sociale zekerheid moet op tafel komen
Sociale dekking mag niet meer worden bepaald door de oorsprong van de handicap, aangezien de verschillen te sterk zijn tussen een RIZIV-uitkering, arbeidsongevallenvergoeding of tegemoetkoming voor PMH
- Men moet kijken naar de behoeften van PMH, ongeacht hun statuut
- Mantelzorgers moeten aanspraak kunnen maken op sociale dekking, als ze het gebrek aan collectieve voorzieningen die zijn aangepast aan de behoeften van hun kind of partner, moeten ondervangen
Over de DG HAN:
- De NHRPH vraagt dat de rechten van elke burger met een handicap op voet van gelijkheid worden geëvalueerd
- De NHRPH vraagt een actieplan voor het verbeteren van het dossierbeheer door de DG HAN
- DE NHRPH vraagt een grondige herziening van de wet van 27 februari 1987; multidisciplinaire evaluatie moet worden veralgemeend
- De NHRPH wil een onderzoek van de hoge non take-up in de IVT/IT-regeling
- Het personeel van de DG HAN moet bij elke hervorming betrokken worden

5. Toegankelijkheid

De NHRPH vraagt dat:
- Publieke dienstverlening voor iedereen toegankelijk blijft, ook voor de burgers met weinig digitale vaardigheden, een laag inkomen of handicap → Gebouwen en vervoer moeten zeker voor iedereen toegankelijk zijn
- Een actieplan voor universele toegankelijkheid wordt opgesteld en de economische partners uit de privésector erbij worden betrokken
- De overheid met PMH rekening houdt op gebied van digitalisering (uitbreiding elektronisch betalen, verdere afschaffing van bankkantoren en geldautomaten) → Sommige PMH hebben geen toegang tot de digitale wereld of beschikken niet over een auto; zij mogen geen duurdere bankdiensten aangerekend worden
- Persconferenties en politieke debatten voorzien worden van gebarentaal en ondertitels + audiodescriptie bij visuele informatie (video, foto's, instructies, ...)
- Er budget voorzien wordt voor het bestendigen van het ‘Easy read’-leesformaat
- De NHRPH betrokken wordt bij de uitvoering van de European Accessibility Act (EAA)
- De mobiele sites en applicaties van de overheidsdiensten toegankelijk zijn overeenkomstig de richtlijn inzake de toegankelijkheid van de websites
- Er toegankelijkheidsadviseurs worden opgeleid door expertisebureaus en de toegankelijkheid van de overheidsgebouwen door expertisebureaus (zoals CAWaB en Inter) worden gevalideerd → Bij elk toegankelijkheidsproject moet er rekening worden gehouden met de aanbevelingen en vragen van PMH en de technische aanbevelingen van expertisebureaus
- De nodige middelen worden voorzien, opdat ook dove en slechthorende personen (bijv. via gebarentaal) + blinde en slechtziende personen (bijv. dankzij hulpmiddelen om zich te verplaatsen) toegang krijgen
- De informatie over het VN-Verdrag inzake de rechten van PMH in de 3 landstalen beschikbaar is
Wat overheidsbedrijven betreft (voor de NMBS, zie punt 6. Mobiliteit):
- In de bestuursovereenkomsten moet duidelijk naar toegankelijkheid als criterium worden verwezen
- Bpost en Proximus moeten als werkgever en openbare dienst het goede voorbeeld geven: kantoren en postpunten (universele toegankelijkheidsplan), onlinediensten (webrichtlijn) en producten in het algemeen (European Accessibility Act) moeten toegankelijk zijn voor iedereen
- Bpost moet een disability manager aanstellen en voorzien in alternatieven voor digitalisering

6. Mobiliteit

De NHRPH vindt dat:
- Iedereen, met of zonder handicap, autonoom de trein moet kunnen nemen
- Toegankelijkheid een pijler van de NMBS-bestuursovereenkomst moet worden → Extra begrotingsmiddelen moeten hiervoor vrijgemaakt worden
- Alle rijtuigen autonoom toegankelijk moeten zijn (de nieuwe M7-rijtuigen zijn nog niet volledig autonoom toegankelijk; slechts één ‘toegankelijk’ rijtuig per treinsamenstelling voor PMH is te weinig; assistentie voor personen met een beperkte mobiliteit blijft nodig)
- De verplichte voorafgaande reservatie (min. 3 u of 24 u) van assistentie in stations en treinen een belemmering van het recht op vrij verkeer vormt
- Het NMBS-navigatiesysteem ook toegankelijk moet worden voor blinde personen
- De European Disability Card (EDC), de Europese mobiliteitskaart, moet worden ondersteund
- Er een structurele oplossing moet komen voor het collectief vervoer van PMH (vrees voor verzadiging van de busstroken, indien deze gebruikt mogen worden voor het collectief vervoer van PMH)
Wat scan cars en lage-emissiezones betreft: het systeem van scan cars (voor parkeercontrole) en lage-emissiezones verschillen van gemeente tot gemeente
- De NHRPH vraagt de betrokken overheidsniveaus om in overleg tot één systeem te komen, rekening houdend met de financiële middelen van PMH (door bijv. uitzonderingen op emissienormen toe te staan of een betaalbaar alternatief aan te bieden)
- De NHRPH herinnert eraan dat de parkeerkaart verbonden is met een persoon, niet met een - of twee - voertuigen

7. Armoedebestrijding en toegang tot rechten

Via het armoedeplatform moet worden overlegd met de verenigingen die armoede bestrijden
Het interfederale actieplan tegen armoede moet een echt plan met middelen en indicatoren zijn
De verdere automatisering zorgt voor een groei van 'non take-up' (niet-gebruik van bestaande rechten) → Er moet voldoende personeel in de publieke dienstverlening zijn om die personen op te sporen

8. Arbeidsmarkt

De NHRPH vraagt:
- Het respecteren van het tewerkstellingsquotum van 3 % voor PMH bij de federale overheidsdiensten
- Wat de privésector betreft: Samenwerken met de Minister van Werk in de zin van een ‘maatschappelijke verantwoordelijkheid’ van de werkgevers
- Dat de wet-Peeters (KB van 11/02/20219) inzake ‘positieve acties’ voor PMH in de tewerkstelling effectief wordt toegepast en geëvalueerd
- Een daadkrachtig beleid voor de inschakeling van PMH in het arbeidsproces
- Betere werkformules voor PMH: Het karakter van het werk van PMH is onzeker (bijv. stage, omscholing of beroepsopleiding) → Voor elk vorm van werk is sociale dekking nodig
- De medefinanciering voor redelijke aanpassingen → Werkgevers en PMH moeten zonder belemmering redelijke aanpassingen aan hun werkplek kunnen vragen
- Het wegnemen van belemmeringen voor PMH op de arbeidsmarkt (bijv. zorgen voor aangepaste begeleiding en het toegankelijk maken van het openbaar vervoer en de omgeving)
- Het in aanmerking nemen van het huidige inkomen voor de berekening van de tegemoetkomingen voor PMH
- Begeleiding en middelen voor de maatregel ‘back to work’ → Om werkgevers in het re-integratieproces aan te moedigen en de procedures voor terugkeer op de arbeidsmarkt te vereenvoudigen
- Dat er rekening wordt gehouden met mantelzorgers bij de richtlijn over het evenwicht tussen werk en privé: De vergoeding voor dit verlof is vaak lager dan hun loon en het gebeurt vaak dat wie dit het hardst nodig heeft (zoals alleenstaande ouders), er geen recht op heeft
- De vermindering van de collectieve arbeidsduur, omdat dit alle werknemers en mantelzorgers aangaat
- De oprichting van een assistentiepool voor de begeleiding van PMH die zich niet zelfstandig kunnen verplaatsen in alle administraties
- Dat er meer wordt ingezet op uitbesteding aan maatwerkbedrijven of bedrijven die PMH aannemen
- Dat wie een tegemoetkoming voor PMH krijgt, onder dezelfde voorwaarden toegang tot het statuut van zelfstandige in bijberoep krijgt als iemand zonder tegemoetkoming

9. Koopkracht

De NHRPH vraagt dat:
- De IVT wordt opgetrokken tot het gewaarborgd minimumloon
- Het stelsel van de tegemoetkomingenvoor PMH - wet van 27 februari 1987 - volledig wordt hervormd
- De sociale tarieven worden uitgebreid naar nieuwe diensten van hoog belang (bijv. internet)
- De rechthebbenden in de wet van 27 februari 1987 de sociale tarieven toegekend krijgen vanaf de datum van de erkenning van de handicap met terugwerkende kracht, voor max. 2 jaar → Nu blijkt dat de terugwerkende kracht nog steeds niet wordt toegepast. De NHRPH vraagt om dit recht te zetten

10. Herstel en consumptie

Inzake het Plan voor herstel en veerkracht van de Europese Commissie: Er is nood aan budget om de omgeving toegankelijk te maken, de digitale kloof te verkleinen en niemand uit te sluiten
Met betrekking tot de ontwikkeling van een uniek loket voor burgers voor vragen ivm consumentenzaken, vraagt de NHRPH zich af hoe dit in de praktijk zal worden uitgevoerd → Het loket moet luisteren naar de burger en deze ook actief kunnen doorverwijzen
De NHRPH vraagt zich af hoe hij betrokken wordt bij consumentenzaken en de bescherming van kwetsbare consumenten
De NHRPH merkt op dat het ontoereikend en discriminerend is de uitbreiding van het recht om vergeten te worden in verzekeringsmaterie voor te behouden voor diabetici

11. Justitie en veiligheid

De NHRPH roept op tot een betere toegang tot justitie voor PMH die technische, personele en financiële aanpassingen nodig hebben:
- De lokalen en gerechtszalen moeten toegankelijk worden gemaakt
- De informatie moet voor iedereen in aangepaste vorm beschikbaar zijn
- De vrederechters moeten dringend personele middelen krijgen om PMH en hun gezinnen enigszins gepersonaliseerd te kunnen begeleiden
- De actoren bij het rechtssysteem (politieagenten, rechters, deurwaarders, advocaten, ...) moeten worden opgeleid inzake handicap
Geïnterneerden horen niet in de gevangenis thuis:
- De NHRPH wil meewerken aan de hervorming van de bescherming van geesteszieken en de opheffing van de vrijheidsberovende maatregelen voor PMH
- De NHRPH dringt erop aan voldoende middelen beschikbaar te stellen voor beheerders en besluitvormers
In het kader van professionele bewindvoerders: de NHRPH evalueert de wet van 2013 inzake rechtsbekwaamheid en hoopt met het kabinet Justitie te kunnen voortwerken aan de hervorming
In België kan de rechter het stemrecht weigeren op grond van een handicap → Dit moet aangepast worden, want volledig in strijd met het UNCRPD

12. Fiscaliteit

De NHRPH vraagt aandacht voor:
- Personen die na 65 jaar een handicap krijgen: zij worden op fiscaal vlak nog te vaak gediscrimineerd → Dit moet worden weggewerkt
- Personen van +65 jaar die gaan samenwonen en die aanspraak willen maken op bepaalde vrijstellingen
- Kinderen met een handicap, die fiscaal 2 keer meetellen

13. Energie

Er moet prioriteit worden gegeven aan woningen die minder energie verbruiken, maar ook fysiek en financieel toegankelijker zijn voor PMH

14. Institutionele hervorming en democratische vernieuwing

De NHRPH dringt erop aan bij elke fase van de uitwerking van een nieuwe staatsstructuur te worden geraadpleegd
De NHRPH verwerpt het idee om PMH hun stemrecht te ontnemen wegens hun handicap: zij moeten hun mening kunnen uiten en toegang hebben tot de beleidsprogramma's, in easy read
De NHRPH eist dat het stemproces toegankelijk is voor PMH:
- Voor blinde en slechtziende personen (toegankelijkheid van stemcomputer/stembiljetten + mogelijkheid tot stemmen op afstand via computer)
- Voor dove en slechthorende personen
De NHRPH wil samenwerken met het nieuwe mensenrechteninstituut met internationale A-status dat in deze legislatuur vorm zal krijgen
De NHRPH wil betrokken worden bij het actieplan voor universele toegankelijkheid, waarbij een structureel toegankelijke ruimte en publieke dienstverlening het einddoel is

15. Europa

De NHRPH is verheugd dat België zich schaart achter de uitbouw van de sociale pijler en het initiatief van de Europese Commissie om een minimumloon in de EU te garanderen en om een permanent Europees werkloosheidsherverzekeringssysteem uit te werken