Persoverzicht
De meningen in deze artikels vertegenwoordigen niet noodzakelijk het standpunt van de NHRPH.
Opgelet: sommige artikels zijn enkel te lezen mits betaling of een abonnement!
In de kijker: Stemrecht - Veel personen met een handicap zullen niet meer kunnen stemmen!
In 2024 worden in België verschillende verkiezingen gehouden.
Dit houdt in dat het fundamentele recht van personen met een handicap (PMH) om deel te nemen aan het politieke leven, d.w.z. het recht om te stemmen en verkozen te worden, effectief moet worden gemaakt.
In de praktijk kunnen personen met een verstandelijke handicap of psychische problemen nog altijd niet stemmen en de hindernissen waarmee ze te maken krijgen, gaan verder dan mobiliteitsproblemen en de toegankelijkheid van de verkiezingslocaties. Het ontbreekt hen vooral aan ondersteuning, toegankelijke informatie, opgeleide en geïnformeerde familie en vrienden, enz.
De wet van 28 maart 2023 die verschillende wijzigingen op het gebied van verkiezingszaken met zich meebrengt en onlangs in werking is getreden, heeft artikel 492/1, § 1, 3de lid, van het oud Burgerlijk Wetboek gewijzigd. De uitoefening van politieke rechten bedoeld in artikel 8, 2de lid, van de Grondwet werd toegevoegd aan de lijst van handelingen waarover de vrederechter een uitspraak moet doen.
Het stemrecht is een burgerrecht. Sommige mensen zijn misschien niet in staat om de handelingen die ze verrichten te begrijpen. Betekent dit dat ze een gevaar voor zichzelf kunnen zijn door te gaan stemmen?
De praktijk leert dat veel vrederechters de neiging hebben om "alle vakjes" op de lijst van handelingen aan te vinken, met als gevolg dat de persoon voor al deze handelingen als onbekwaam wordt beschouwd. Bovendien wordt zelden gebruik gemaakt van de optie om te kiezen voor "assistentie" in plaats van "vertegenwoordiging". Als de uitoefening van politieke rechten in de lijst van handelingen wordt opgenomen, wordt dit vakje ook al snel als "onbekwaam" aangevinkt. Het gevolg is dat een groot aantal mensen die onder de regeling voor goederen en/of personen zijn geplaatst, hun stemrecht dreigen te verliezen.
Voor de NHRPH is dit onaanvaardbaar! Het advies van de NHRPH over dit onderwerp wordt binnenkort gepubliceerd.
Stemrecht voor iedereen zorgt voor legitimiteit van de overheidsinstanties, maar draagt ook bij aan het opbouwen van een inclusieve samenleving.
De NHRPH eist dat het recht tot uitoefening van politieke rechten wordt geschrapt van de lijst van handelingen die de beschermde persoon niet kan uitvoeren, zoals bepaald in artikel 492/1, § 1, 3de lid, van het oud Burgerlijk Wetboek.
Daarnaast vraagt de NHRPH:
- dat alle politieke partijen hun programma's, debatten en communicatie voor iedereen toegankelijk maken ("Easy read", vertaling in gebarentaal, etc.);
- dat de Staat de PMH aanmoedigt om actief deel te nemen aan het politieke gebeuren;
- om de vrederechters bewust te maken van het absolute karakter van het stemrecht voor alle PMH en van hun werkelijke vermogen om volwaardige burgers te zijn, eventueel door het gebruik van ondersteunende systemen;
- dat in de structuren voor collectief wonen (rusthuizen of centra waar PMH kunnen verblijven) de stembureaus kunnen huisvesten en de stemmers van de gemeente kunnen worden ontvangen;
- dat de voorzitters van de stembureaus worden gesensibiliseerd inzake het recht van de PMH om zich in het stemhokje te laten vergezellen door een vertrouwenspersoon van eigen keuze;
- dat wordt onderzocht hoe PMH veilig vanop afstand kunnen stemmen, bijv. via hun PC en de app itsme;
- dat jongeren met een handicap op school en elders worden gesensibiliseerd voor de openstelling van het stemrecht vanaf 16 jaar.
Meer weten:
- Memorandum van de NHRPH: Belgische verkiezingen 2024
- Adviezen van de NHRPH: Stemrecht - Verkiezingen
- Positienota van de NHRPH: Deelname aan het politieke leven - Verkiezingen
Het stemrecht van PMH in het nieuws: