13/07/2022 - BELMOD Conferentie - 23 juni 2022
Op de BELMOD Conferentie, georganiseerd door de FOD Sociale Zekerheid en het TAKE-Consortium, werd de niet-opname van sociale rechten en de eindresultaten van het BELMOD-project en het TAKE-project besproken. Het doel van deze projecten was een analyse te maken van bepaalde maatregelen die reeds op Belgisch niveau werden genomen en van andere mogelijke maatregelen tegen het niet-opnemen van sociale rechten, een belangrijke dimensie in de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting. De uitdagingen en ernst van het niet-opnemen van rechten werden nogmaals bevestigd, evenals de nood aan multidisciplinaire oplossingen.
Enkele conclusies en uitdagingen omtrent het TAKE-project en de non-take-up van rechten:
- Verder onderzoek en monitoring nodig over de non-take-up van rechten en de determinanten;
- De ruimte voor verbetering inzake het niet-opnemen van rechten blijft groot;
- De ontwikkeling van databanken en de regelmatige actualisering ervan zijn dringend noodzakelijk. Zelfs rechten waarvoor de procedure in grote mate is geautomatiseerd, blijven vaak onderbenut;
- Een effectief armoedebeleid vereist oplossingen voor het probleem van niet-opname van rechten;
- Een verdere automatisering van verschillende rechten is nodig en persoonlijke begeleiding moet altijd blijven bestaan;
- De rechthebbende maakt vaak een kosten-baten analyse om een recht al dan niet aan te vragen:
- Vooral informatie- (bijv. kennis / het zoeken van aanmerkingscriteria) en procedurekosten spelen een rol. De invloed van stigma is beperkt;
- (Verdere) automatisering van rechtentoekenning is nodig. Deze verlagen de informatie- en procedurekosten aanzienlijk;
- Inzake de proactieve flux: persoonlijk contact hebben en over actuele gegevens beschikken is van enorm belang;
- Er moet meer aandacht worden besteed aan de situaties van aanvragers van wie de administratieve situatie vaak verandert.
De conclusies van het BELMOD-project bevestigen de resultaten en uitdagingen reeds bekend van het TAKE-project:
- Proactieve identificatie en toekenning vereisen actuele gegevens;
- Proactieve toekenning mag nooit los worden gezien van de algemene levenscontext. Begeleiding van aanvragers blijft nodig;
- De geharmoniseerde statuten moeten worden uitgebreid;
- Aanvragers moeten actiever en uitgebreider geïnformeerd worden, want automatisering is ook niet de oplossing voor elk probleem. Persoonlijke benadering en begeleiding blijven nodig;
- Privacy van de rechthebbende moet zoveel mogelijk worden gerespecteerd;
- Vereenvoudiging, harmonisering en monitoring bij proactieve identificatie is noodzakelijk.
De NHRPH schaart zich achter de conclusies en aanbevelingen die voortkomen uit de conferentie. Deze bevestigen de bevindingen van de NHRPH en voornamelijk zijn advies 2018/09 over het armoederapport 2016 van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
De NHRPH uit tevens zijn bezorgdheid over het groeiende verschijnsel van de digitalisering van diensten en de digitale kloof. Deze kloof is een belangrijke bron van niet-opname en vereist alternatieve oplossingen. De NHRPH heeft recent nog een gedetailleerde positienota over de digitale kloof opgesteld.